Er einhver munur á gasmagni í kviku eftir tegund hennar?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Er einhver munur á gasmagni í kviku eftir tegund hennar?
Flest efnasambönd sem ætla verður að séu alltaf í eldfjallagasi eru þar í smáum mæli. Þess er þó að geta að eituráhrif sumra lofttegunda eru mikil þótt styrkur þeirra sé lítill. Reginmunur er á heildarmagni lofttegunda í mismunandi kvikum. Basalt er allajafna snautt af gasi (0,2-0,5%), en kísilrík kvika, svo sem ríólít, er vatnsrík, allt að 5%. Fulla vitneskju um gasmagn í kviku er einungis unnt að fá með því að kanna gasmagn í innlyksum í kristöllum. Slík gögn eru fágæt, en fer þó fjölgandi. Nú er ljóst að vatnsgufa er ríkjandi hluti gashamsins í öllum algengustu kvikugerðum.

Íslenskar eldstöðvar framleiða langflestar basalt, þannig að ætla mætti að umhverfisáhrif þeirra væru lítil. Á móti kemur hins vegar að basaltgos geta verið stór og langvinn, samanber Skaftárelda. Þróuð gasrík kvika, eins og úr Heklu, veldur miklum umhverfisáhrifum, einkum vegna mikillar dreifingar gasmengaðrar ösku, jafnvel þótt sum gosin séu lítil og skammvinn. Það er því vert að telja eldgos í megineldstöðvum eins og Öskju, Bárðarbungu, Heklu, Eyjafjallajökli, Kötlu, Öræfajökli, Torfajökulssvæðinu og sunnanverðum Vatnajökli mestu hugsanlegu mengunarvaldana, en á þessum stöðum hafa gasrík þeytigos orðið eftir landnám.

---

Þetta svar er úr bókinni Náttúruvá á Íslandi: Eldgos og jarðskjálftar og birt með góðfúslegu leyfi. Myndin er fengin úr sama riti....