Sólin Sólin Rís 06:41 • sest 20:23 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 05:00 • Sest 04:51 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 08:59 • Síðdegis: 21:23 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 02:51 • Síðdegis: 15:06 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 06:41 • sest 20:23 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 05:00 • Sest 04:51 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 08:59 • Síðdegis: 21:23 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 02:51 • Síðdegis: 15:06 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=
Forsíða Náttúruvísindi og verkfræði Lífvísindi: dýrafræði Hvaða dýrategund telur flesta einstaklinga?

Flokkun:

16.6.2017
Náttúruvísindi og verkfræði Lífvísindi: dýrafræði

Hvaða dýrategund telur flesta einstaklinga?

Jón Már Halldórsson

Upprunalega spurningin var:
Hvert er fjölmennasta dýr jarðar eða hvaða tegund?

Stutta svarið er að það er ekki vitað hvaða einstaka tegund telur flesta einstaklinga en það er væntanlega einhver smár hryggleysingi.

Tölur um stofnstærðir eru alltaf mat vísindamanna því ógerlegt er að telja alla einstaklinga. Almenna reglan í vistfræði er sú að dýrum í hverri tegund fjölgar þeim mun neðar sem farið er í fæðukeðjuna. Að sama skapi eykst lífmassinn einnig neðar í keðjunni.

Þegar kemur að fjölda einstaklinga af sömu tegund skipar maðurinn nokkra sérstöðu, sér í lagi þegar litið er til stórra lífvera. Mannkynið telur nú rúmlega 7 milljarða einstaklinga. Fáar spendýrategundir telja fleiri einstaklinga og engin spendýrategund af svipaðri líkamsstærð og maðurinn fyllir þennan fjölda. Maðurinn er einhvers konar topprándýr þótt hann sé alæta líkt og svín og frændur okkar af Pan-ættkvíslinni (bónóbóar og simpansar). Kjötneysla mannsins hefur skapað mjög mikið álag á fæðukeðjur og reyndar vistkerfi jarðar í heild sinni því til þess að fæða þennan mikla mannfjölda þarf að rækta dýr til matar. Vegna þessarar miklu ræktunar er nautgripastofn heimsins mjög stór og telur sennilega um 1-2 milljarða dýra. Sama má segja um svín, heimsstofninn er mjög stór vegna ræktunar.

Maðurinn er sú spendýrategund sem telur einna flesta einstaklinga.

Raunar gildir það sama um önnur klaufdýr sem menn rækta, stofnar þeirra eru mun stærri en stofnar flestra villtra dýra. Fyrir landbúnaðarbyltingu fyrir um 10 þúsund árum má ætla að villtir stofnar klaufdýra hafi talið marga tugi milljóna einstaklinga. Í dag eru þau klaufdýr sem teljast til búfénaðar eða eru ræktuð af manninum um 99% allra klaufdýra jarðar. Af villtum klaufdýrum eru stærstu stofnarnir ýmsar tegundir antilópa, til dæmis blá-dúki (e. blue duiker, Philantomba monticola) en stofnstærð hans er talin um 7 milljónir einstaklinga og impalahirtir (Aepyceros melampus), en þeir eru taldir um 2 milljónir.

Þótt stóru spendýrategundirnar nálgist manninn ekki í fjölda er ekki hægt að segja það sama um sum minni spendýr. Rottur (Rattus spp.) eru æðifjölskipaðar og telja sumir fjölda þeirra vera um ein rotta á móti hverjum manni og jafnvel fleiri. Út frá því má lauslega áætla að heimsstofn brúnrottunnar (Rattus norvegicus) sé um 7-9 milljarðar einstaklinga og telst stofninn sennilega vera einstaklingsríkasta tegund spendýra.

Maðurinn á líka sinn þátt í því að hænsnfuglar (Gallus gallus) munu vera langstærsti stofn fugla enda ræktaðir í gríðarlegum mæli um allan heim. Lauslega er áætlað að hænsnfuglar heimsins séu um 24 milljarðar einstaklinga.

Talið er að heimsstofn starans (Sturnus vulgaris) sé um 310 milljónir fugla.

Ef við snúum okkur næst að hafinu þá hafa sjávarlíffræðingar áætlað að fiskar í sjónum séu um 5 trilljón einstaklingar (5.000.000.000.000.000.000). Smáum fiskum hefur fjölgað samfara hnignun stærri ránfiska svo sem hákarla og túnfiska. Smávaxnar tegundir eins og síld og sardínur telja sjálfsagt hundruð milljarða einstaklinga.

En það eru þó tegundir af ættkvíslinni Cyclothone innan ættar smárra fiska sem nefnast stirnir (e. bristlemouth) sem líklega slá allar aðrar tegundir hryggdýra út þegar kemur að stofnstærð. Talið er stirnir telji hundruð billjóna einstaklinga eða jafnvel trilljónir. Stirnir eru ekki mjög þekktir á Íslandi en þetta eru miðsævisfiskar sem finnast á 500 til 1500 metra dýpi. Fyrir ekki svo löngu var talið að miðsævið eða hið svokallaða mesopelagi-lag í hafinu væri afar fátækt af lífmassa og fjölda einstaklinga en rannsóknir undanfarinna ára hafa sýnt að allt að 95% allra fiska í heimshöfunum halda til á þessu svæði, meðal annars áðurnefndir stirnir. Þetta þýðir að heildarlífmassi fisks í heimshöfunum var vanmetin um allt að 90%

Talið er að maurar skiptist í 10-15 þúsund tegundir og hver tegund telur gríðarlega marga einstaklinga.

Þá er komið að hryggleysingjunum. Þar er mjög erfitt að áætla fjölda einstaklinga og ekki gerir það matið auðveldara að talið er að enn sé stór hluti hryggleysingjategunda óþekktur. Samkvæmt einu mati sem höfundur þessa svars skoðaði er áætlað að á hverjum tíma séu um 10 trilljón (10.000.000.000.000.000.000) skordýr á jörðinni en í raun er ómögulegt að segja til um stofnstærð einstakra tegunda skordýra.

Sennilega eru stökkmor og önnur mjög smávaxin jarðvegsskordýr sem lifa neðst í fæðukeðjunni stærstu stofnarnir. Þetta eru aðeins skordýrin, þá eru allir hinir hryggleysingjarnir eftir. Hér verður ekki farið út í þá leikfimi að reyna að giska á fjölda þeirra. En í lokin má nefna merkilegan og mjög mikilvægan hryggleysingja fyrir vistkerfi sitt en það er suðurhafsljósátan (Euphausia superba). Áætlað er að heildarlífmassi hennar sé um 500 milljón tonn sem þýðir að fjöldinn er gríðarlegur.

Heimildir og myndir:

Höfundur

Jón Már Halldórsson

Jón Már Halldórsson

líffræðingur

Útgáfudagur

16.6.2017

Spyrjandi

Björgvin Ingi Ólafsson

Efnisorð

Tilvísun

Jón Már Halldórsson. „Hvaða dýrategund telur flesta einstaklinga?“ Vísindavefurinn, 16. júní 2017, sótt 2. apríl 2025, https://visindavefur.is/svar.php?id=73736.

Jón Már Halldórsson. (2017, 16. júní). Hvaða dýrategund telur flesta einstaklinga? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=73736

Jón Már Halldórsson. „Hvaða dýrategund telur flesta einstaklinga?“ Vísindavefurinn. 16. jún. 2017. Vefsíða. 2. apr. 2025. <https://visindavefur.is/svar.php?id=73736>.

Chicago | APA | MLA

Tengd svör

Skoða öll nýjustu svörin

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki

Senda grein til vinar

=

Hvaða dýrategund telur flesta einstaklinga?
Upprunalega spurningin var:

Hvert er fjölmennasta dýr jarðar eða hvaða tegund?

Stutta svarið er að það er ekki vitað hvaða einstaka tegund telur flesta einstaklinga en það er væntanlega einhver smár hryggleysingi.

Tölur um stofnstærðir eru alltaf mat vísindamanna því ógerlegt er að telja alla einstaklinga. Almenna reglan í vistfræði er sú að dýrum í hverri tegund fjölgar þeim mun neðar sem farið er í fæðukeðjuna. Að sama skapi eykst lífmassinn einnig neðar í keðjunni.

Þegar kemur að fjölda einstaklinga af sömu tegund skipar maðurinn nokkra sérstöðu, sér í lagi þegar litið er til stórra lífvera. Mannkynið telur nú rúmlega 7 milljarða einstaklinga. Fáar spendýrategundir telja fleiri einstaklinga og engin spendýrategund af svipaðri líkamsstærð og maðurinn fyllir þennan fjölda. Maðurinn er einhvers konar topprándýr þótt hann sé alæta líkt og svín og frændur okkar af Pan-ættkvíslinni (bónóbóar og simpansar). Kjötneysla mannsins hefur skapað mjög mikið álag á fæðukeðjur og reyndar vistkerfi jarðar í heild sinni því til þess að fæða þennan mikla mannfjölda þarf að rækta dýr til matar. Vegna þessarar miklu ræktunar er nautgripastofn heimsins mjög stór og telur sennilega um 1-2 milljarða dýra. Sama má segja um svín, heimsstofninn er mjög stór vegna ræktunar.

Maðurinn er sú spendýrategund sem telur einna flesta einstaklinga.

Raunar gildir það sama um önnur klaufdýr sem menn rækta, stofnar þeirra eru mun stærri en stofnar flestra villtra dýra. Fyrir landbúnaðarbyltingu fyrir um 10 þúsund árum má ætla að villtir stofnar klaufdýra hafi talið marga tugi milljóna einstaklinga. Í dag eru þau klaufdýr sem teljast til búfénaðar eða eru ræktuð af manninum um 99% allra klaufdýra jarðar. Af villtum klaufdýrum eru stærstu stofnarnir ýmsar tegundir antilópa, til dæmis blá-dúki (e. blue duiker, Philantomba monticola) en stofnstærð hans er talin um 7 milljónir einstaklinga og impalahirtir (Aepyceros melampus), en þeir eru taldir um 2 milljónir.

Þótt stóru spendýrategundirnar nálgist manninn ekki í fjölda er ekki hægt að segja það sama um sum minni spendýr. Rottur (Rattus spp.) eru æðifjölskipaðar og telja sumir fjölda þeirra vera um ein rotta á móti hverjum manni og jafnvel fleiri. Út frá því má lauslega áætla að heimsstofn brúnrottunnar (Rattus norvegicus) sé um 7-9 milljarðar einstaklinga og telst stofninn sennilega vera einstaklingsríkasta tegund spendýra.

Maðurinn á líka sinn þátt í því að hænsnfuglar (Gallus gallus) munu vera langstærsti stofn fugla enda ræktaðir í gríðarlegum mæli um allan heim. Lauslega er áætlað að hænsnfuglar heimsins séu um 24 milljarðar einstaklinga.

Talið er að heimsstofn starans (Sturnus vulgaris) sé um 310 milljónir fugla.

Ef við snúum okkur næst að hafinu þá hafa sjávarlíffræðingar áætlað að fiskar í sjónum séu um 5 trilljón einstaklingar (5.000.000.000.000.000.000). Smáum fiskum hefur fjölgað samfara hnignun stærri ránfiska svo sem hákarla og túnfiska. Smávaxnar tegundir eins og síld og sardínur telja sjálfsagt hundruð milljarða einstaklinga.

En það eru þó tegundir af ættkvíslinni Cyclothone innan ættar smárra fiska sem nefnast stirnir (e. bristlemouth) sem líklega slá allar aðrar tegundir hryggdýra út þegar kemur að stofnstærð. Talið er stirnir telji hundruð billjóna einstaklinga eða jafnvel trilljónir. Stirnir eru ekki mjög þekktir á Íslandi en þetta eru miðsævisfiskar sem finnast á 500 til 1500 metra dýpi. Fyrir ekki svo löngu var talið að miðsævið eða hið svokallaða mesopelagi-lag í hafinu væri afar fátækt af lífmassa og fjölda einstaklinga en rannsóknir undanfarinna ára hafa sýnt að allt að 95% allra fiska í heimshöfunum halda til á þessu svæði, meðal annars áðurnefndir stirnir. Þetta þýðir að heildarlífmassi fisks í heimshöfunum var vanmetin um allt að 90%

Talið er að maurar skiptist í 10-15 þúsund tegundir og hver tegund telur gríðarlega marga einstaklinga.

Þá er komið að hryggleysingjunum. Þar er mjög erfitt að áætla fjölda einstaklinga og ekki gerir það matið auðveldara að talið er að enn sé stór hluti hryggleysingjategunda óþekktur. Samkvæmt einu mati sem höfundur þessa svars skoðaði er áætlað að á hverjum tíma séu um 10 trilljón (10.000.000.000.000.000.000) skordýr á jörðinni en í raun er ómögulegt að segja til um stofnstærð einstakra tegunda skordýra.

Sennilega eru stökkmor og önnur mjög smávaxin jarðvegsskordýr sem lifa neðst í fæðukeðjunni stærstu stofnarnir. Þetta eru aðeins skordýrin, þá eru allir hinir hryggleysingjarnir eftir. Hér verður ekki farið út í þá leikfimi að reyna að giska á fjölda þeirra. En í lokin má nefna merkilegan og mjög mikilvægan hryggleysingja fyrir vistkerfi sitt en það er suðurhafsljósátan (Euphausia superba). Áætlað er að heildarlífmassi hennar sé um 500 milljón tonn sem þýðir að fjöldinn er gríðarlegur.

Heimildir og myndir:

...