Af hverju er Plútó rauðbrúnn á litinn?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Af hverju er Plútó rauðbrúnn á litinn?
Stjörnufræðingar hafa lengi vitað að Plútó er rauðleitur eða rauðbrúnn svo minnir á ferskjulit. Liturinn er ekki ósvipaður litbrigðum Mars en ástæðan er gerólík. Mars fær sinn rauðbrúna lit frá járnoxíði eða ryði úr járnríku berginu. Rauðbrúni litur Plútós er sennilegast kominn til af flóknum kolefnasamböndum.

Vísindamenn hafa lengi talið að rauðbrúnu efnin verði til þegar geimgeislar og tiltekin bylgjulengd eða litur af útfjólubláu ljósi frá sólinni, sem kallast Lyman-alfa-geislun, örva metangas (CH₄) í lofthjúpi Plútós sem hrindir af stað efnahvörfum og myndar flókin kolefnasambönd sem kallast þólín. Þólínið fellur síðan sem snjór niður á yfirborðið.

Í júlí 2015 flaug geimfarið New Horizons fram hjá Plútó, fyrst geimfara. Í farinu eru ýmis mælitæki, meðal annars útfjólublái litrófsmælirinn Alice sem brýtur ljós niður í 1024 hluta og gerir vísindamönnum kleift að finna út úr hvaða efnum hnötturinn er. Tækið getur einnig greint efnasambönd lofthjúpsins.

Mælingar sem gerðar hafa verið með Alice sýna að sterk Lyman-alfa-geislun berst til Plútós úr öllum áttum. Það þýðir að þetta þólínmyndunarferli á sér líka stað á næturhliðinni, þar sem sólin skín ekki dögum saman, og á veturna, þegar sólin er undir sjóndeildarhring áratugum saman. Plútó roðnar því nokkuð jafnt og þétt alls staðar.

Þólin hafa fundist á öðrum hnöttum í ytra sólkerfinu, þar á meðal á Títan og Tríton, stærstu tunglum Satúrnusar og Neptúnusar. Þólín hafa líka verið framleidd í tilraunastofum þar sem líkt er eftir lofthjúpum þessara fjarlægu hnatta.

Mynd:

• NASA/JHUAPL/SwRI. (Sótt 31. 7. 2015).

---

Þetta svar er fengið af Stjörnufræðivefnum og birt með góðfúslegu leyfi. Textinn hefur aðeins verið aðlagaður Vísindavefnum....