Sólin Sólin Rís 10:17 • sest 16:10 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 21:40 • Sest 15:54 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 10:12 • Síðdegis: 22:46 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 03:46 • Síðdegis: 16:36 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 10:17 • sest 16:10 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 21:40 • Sest 15:54 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 10:12 • Síðdegis: 22:46 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 03:46 • Síðdegis: 16:36 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Hverjar voru dætur Seifs?

Margrét Björk Sigurðardóttir

Hér er einnig svarað spurningunni:
Getið þið sagt mér hvernig Seifur í grískri goðafræði hegðaði sér í hjónabandi sínu við Heru? Var hann henni trúr? Af hverju hélt hann framhjá henni?

Í grískri goðafræði var Seifur æðstur goðanna. Hann var veðurguð og talinn bæði almáttugur og alsjáandi. Þrátt fyrir að vera giftur systur sinni, Heru, átti Seifur sér margar hjákonur og eignaðist með þeim fjöldann allan af börnum. Margar sögur eru til af kvennafari hans, bæði með gyðjum og mennskum konum, og afbrýðisemi Heru sem fylgdi í kjölfarið. Seifur gat breytt sér í ýmis dýralíki og blekkti oft konur með því til samfylgis við sig eða tók þær jafnvel nauðugar.

Í eftirfarandi töflu eru ástkonur Seifs taldar upp og þau börn sem hann átti með þeim. Heiti dætra Seifs eru feitletruð:

Ástkonur
Börn
Seifur
Gyðjur

Demetra
Persefóna
Díóne
Afródíta*
Evrynoma
Þokkadísirnar (e. Charites):
Aglaia
Evfrosyna
Þalía
Hera
Ares
Eileiþýa
Heba
Hefæstos
Letó
Apollon
Artemis
Maia
Hermes
Metis
Aþena
Mnemosyna
Gyðjur vísinda og lista (músur):

Kallíópa
Klíó
Erató
Evterpa
Melpómena
Polyhymnía
Terpsikora
Þalía
Úranía
Þemis
Gyðjur árstíðanna:
Þalló
Áxó
Karpó

Örlagagyðjurnar:
Klóþó
Lakkesis
Atrópos
Konur Alkmena
Herakles
Antíópa
Amfíon
Zeþos
Kallistó
Arcas
Danáa
Perseifur
Egína
Ajakos
Elektra
Dardanos
Harmonía**
Lasíon
Evrópa
Mínos
Hradamanþys
Sarpedon
Íó
Epafos
Laódamía
Sarpedon
Leda
Kastor
Polýdevkes
Klýtemnestra
Helena
Níóba
Argos
Pelasgos
Plútó
Tantalos
Semele
Díónýsos
Tágeta
Lakedæmon

* Samkvæmt sumum heimildum á Afródíta að hafa orðið til þegar Krónos vanaði föður sinn Úranus (guð himinsins og eiginmann Gaiu, móður jörð) og henti kynfærum hans í sjóinn. Þegar blóð hans og sæði blönduðust sjónum á Afródíta að hafa stigið fullvaxta upp úr löðrinu nálægt Paþos á Kýpur.

Samkvæmt Ilíonskviðu var Afródíta hins vegar dóttir gyðjunnar Díóne og Seifs.

** Harmonía, gyðja sáttar og samlyndis, er í mörgum heimildum talin vera dóttir Afródítu og Aresar. Samkvæmt öðrum heimildum er hún hins vegar talin dóttir Seifs og Elektru.


Margar af dætrum Seifs eru mjög þekktar og voru miklir áhrifavaldar í samfélagi goða og manna. Þeirra þekktastar eru sennilega þær sem tilheyrðu hinu tólf guða samfélagi (e. pantheon) Ólympostinds: Aþena, Afródíta og Artemis. Um þær og önnur goð Ólymposfjalls er fjallað nánar í svari Ulriku Andersen við spurningunni "Hver eru kennitákn grísku goðanna?".

Hér á eftir verður fjallað stuttlega um nokkrar af dætrum Seifs:

Seifur átti Persefónu með systur sinni Demetru, gyðju jarðar. Hades, konungur undirheimanna og bróðir Seifs, rændi Persefónu frá móður sinni og gerði hana að brúði sinni og þar með drottningu undirheima. Demetra leitaði dóttur sinnar ákaft þar til sólguðinn Helíos sagði henni loks hvað gerst hafði. Meðan Demetra syrgði brotthvarf dóttur sinnar visnaði gróður jarðar og jörðin lagðist í dvala. Seifur þoldi að lokum ekki lengur við og skipaði Hadesi að skila Persefónu. Hades fékk hins vegar Persefónu til að borða sex fræ áður en hún fór sem gerðu það að verkum að hún varð að snúa aftur til undirheima í einn mánuð fyrir hvert fræ. Sex mánuði á ári dvaldi Persefóna því í undirheimum hjá Hadesi og á meðan lá jörðin í dvala. Hina sex mánuði ársins dvaldi hún hjá móður sinni og þá kviknaði aftur líf á jörðinni og hún blómstraði.

Eileiþýa, gyðja barnsfæðinga, og Heba, gyðja æskunnar, voru dætur Seifs og Heru. Þær voru hvorugar sérstaklega áberandi í grískum goðsögnum og gegndu þar í raun aðeins aukahlutverkum. Eileiþýa var yfirleitt nefnd í nánu sambandi við Heru og Artemis en ekki kemur mikið fram um hennar eigin persónuleika. Þó eru til hof sem reist voru henni til heiðurs, en sem gyðja barnsfæðinga gegndi hún veigamiklu hlutverki í lífi fólks. Heba var skenkjari guðanna á Ólympostindi allt þar til hún var gift hinni frægu hetju Heraklesi eða Herkúlesi eins og hann nefndist hjá Rómverjum.

Samkvæmt goðsögunum á Seifur að hafa eignast þrjár dætur með mennskum konum.

Með Ledu, drottningu Spörtu, átti hann Klýtemnestru og Helenu fögru. Sagan segir að Seifur hafi orðið ástfanginn af Ledu og táldregið hana í gervi svans. Eftir þann fund verpti Leda tveimur eggjum; úr öðru egginu komu Helena og Klýtemnestra, en úr hinu stigu bræður þeirra Kastor og Polýdevkes. Samkvæmt sumum frásögnum eru aðeins Helena og Polýdevkes sögð vera börn Seifs, en Klýtemnestra og Kastor sögð vera dauðleg börn Tyndarþeifs, eiginmanns Ledu og konungs Spörtu. Klýtemnestra og Helena giftust seinna bræðrunum Agamemnon og Menelási. Menelás varð konungur Spörtu en Agamemnon ríkti yfir hinu forna gríska ríki Mýkenu. Þegar París Trójuprins rændi Helenu frá Spörtu og flutti hana með sér til Tróju markaði það upphaf Trójustríðsins fræga. Lesa má nánar um þetta í svari Geirs Þ. Þórarinssonar við spurningunni "Hvernig og hvers vegna var Trójustríðið háð?".

Harmonía er, eins og áður sagði, í sumum heimildum talin vera dóttir Seifs og Elektru. Harmonía var gefin Kadmosi þegar hann tók við stjórn Þebu og á brúðkaupsdaginn gaf Kadmos henni (í sumum sögum er Afródíta sögð vera gefandinn) hálsmen sem Hefæstos, guð smíðaverks, hafði gert. Hálsmeni þessu fylgdi þó mikil ógæfa og var dauðinn vís hverjum þeim sem ágirntist hálsmenið.

Frekara lesefni á Vísindavefnum:

Heimildir og myndir:

Höfundur

Útgáfudagur

4.1.2006

Spyrjandi

Hafrún Sól Valsdóttir

Tilvísun

Margrét Björk Sigurðardóttir. „Hverjar voru dætur Seifs?“ Vísindavefurinn, 4. janúar 2006, sótt 21. nóvember 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=5539.

Margrét Björk Sigurðardóttir. (2006, 4. janúar). Hverjar voru dætur Seifs? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=5539

Margrét Björk Sigurðardóttir. „Hverjar voru dætur Seifs?“ Vísindavefurinn. 4. jan. 2006. Vefsíða. 21. nóv. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=5539>.

Chicago | APA | MLA

Senda grein til vinar

=

Hverjar voru dætur Seifs?
Hér er einnig svarað spurningunni:

Getið þið sagt mér hvernig Seifur í grískri goðafræði hegðaði sér í hjónabandi sínu við Heru? Var hann henni trúr? Af hverju hélt hann framhjá henni?

Í grískri goðafræði var Seifur æðstur goðanna. Hann var veðurguð og talinn bæði almáttugur og alsjáandi. Þrátt fyrir að vera giftur systur sinni, Heru, átti Seifur sér margar hjákonur og eignaðist með þeim fjöldann allan af börnum. Margar sögur eru til af kvennafari hans, bæði með gyðjum og mennskum konum, og afbrýðisemi Heru sem fylgdi í kjölfarið. Seifur gat breytt sér í ýmis dýralíki og blekkti oft konur með því til samfylgis við sig eða tók þær jafnvel nauðugar.

Í eftirfarandi töflu eru ástkonur Seifs taldar upp og þau börn sem hann átti með þeim. Heiti dætra Seifs eru feitletruð:

Ástkonur
Börn
Seifur
Gyðjur

Demetra
Persefóna
Díóne
Afródíta*
Evrynoma
Þokkadísirnar (e. Charites):
Aglaia
Evfrosyna
Þalía
Hera
Ares
Eileiþýa
Heba
Hefæstos
Letó
Apollon
Artemis
Maia
Hermes
Metis
Aþena
Mnemosyna
Gyðjur vísinda og lista (músur):

Kallíópa
Klíó
Erató
Evterpa
Melpómena
Polyhymnía
Terpsikora
Þalía
Úranía
Þemis
Gyðjur árstíðanna:
Þalló
Áxó
Karpó

Örlagagyðjurnar:
Klóþó
Lakkesis
Atrópos
Konur Alkmena
Herakles
Antíópa
Amfíon
Zeþos
Kallistó
Arcas
Danáa
Perseifur
Egína
Ajakos
Elektra
Dardanos
Harmonía**
Lasíon
Evrópa
Mínos
Hradamanþys
Sarpedon
Íó
Epafos
Laódamía
Sarpedon
Leda
Kastor
Polýdevkes
Klýtemnestra
Helena
Níóba
Argos
Pelasgos
Plútó
Tantalos
Semele
Díónýsos
Tágeta
Lakedæmon

* Samkvæmt sumum heimildum á Afródíta að hafa orðið til þegar Krónos vanaði föður sinn Úranus (guð himinsins og eiginmann Gaiu, móður jörð) og henti kynfærum hans í sjóinn. Þegar blóð hans og sæði blönduðust sjónum á Afródíta að hafa stigið fullvaxta upp úr löðrinu nálægt Paþos á Kýpur.

Samkvæmt Ilíonskviðu var Afródíta hins vegar dóttir gyðjunnar Díóne og Seifs.

** Harmonía, gyðja sáttar og samlyndis, er í mörgum heimildum talin vera dóttir Afródítu og Aresar. Samkvæmt öðrum heimildum er hún hins vegar talin dóttir Seifs og Elektru.


Margar af dætrum Seifs eru mjög þekktar og voru miklir áhrifavaldar í samfélagi goða og manna. Þeirra þekktastar eru sennilega þær sem tilheyrðu hinu tólf guða samfélagi (e. pantheon) Ólympostinds: Aþena, Afródíta og Artemis. Um þær og önnur goð Ólymposfjalls er fjallað nánar í svari Ulriku Andersen við spurningunni "Hver eru kennitákn grísku goðanna?".

Hér á eftir verður fjallað stuttlega um nokkrar af dætrum Seifs:

Seifur átti Persefónu með systur sinni Demetru, gyðju jarðar. Hades, konungur undirheimanna og bróðir Seifs, rændi Persefónu frá móður sinni og gerði hana að brúði sinni og þar með drottningu undirheima. Demetra leitaði dóttur sinnar ákaft þar til sólguðinn Helíos sagði henni loks hvað gerst hafði. Meðan Demetra syrgði brotthvarf dóttur sinnar visnaði gróður jarðar og jörðin lagðist í dvala. Seifur þoldi að lokum ekki lengur við og skipaði Hadesi að skila Persefónu. Hades fékk hins vegar Persefónu til að borða sex fræ áður en hún fór sem gerðu það að verkum að hún varð að snúa aftur til undirheima í einn mánuð fyrir hvert fræ. Sex mánuði á ári dvaldi Persefóna því í undirheimum hjá Hadesi og á meðan lá jörðin í dvala. Hina sex mánuði ársins dvaldi hún hjá móður sinni og þá kviknaði aftur líf á jörðinni og hún blómstraði.

Eileiþýa, gyðja barnsfæðinga, og Heba, gyðja æskunnar, voru dætur Seifs og Heru. Þær voru hvorugar sérstaklega áberandi í grískum goðsögnum og gegndu þar í raun aðeins aukahlutverkum. Eileiþýa var yfirleitt nefnd í nánu sambandi við Heru og Artemis en ekki kemur mikið fram um hennar eigin persónuleika. Þó eru til hof sem reist voru henni til heiðurs, en sem gyðja barnsfæðinga gegndi hún veigamiklu hlutverki í lífi fólks. Heba var skenkjari guðanna á Ólympostindi allt þar til hún var gift hinni frægu hetju Heraklesi eða Herkúlesi eins og hann nefndist hjá Rómverjum.

Samkvæmt goðsögunum á Seifur að hafa eignast þrjár dætur með mennskum konum.

Með Ledu, drottningu Spörtu, átti hann Klýtemnestru og Helenu fögru. Sagan segir að Seifur hafi orðið ástfanginn af Ledu og táldregið hana í gervi svans. Eftir þann fund verpti Leda tveimur eggjum; úr öðru egginu komu Helena og Klýtemnestra, en úr hinu stigu bræður þeirra Kastor og Polýdevkes. Samkvæmt sumum frásögnum eru aðeins Helena og Polýdevkes sögð vera börn Seifs, en Klýtemnestra og Kastor sögð vera dauðleg börn Tyndarþeifs, eiginmanns Ledu og konungs Spörtu. Klýtemnestra og Helena giftust seinna bræðrunum Agamemnon og Menelási. Menelás varð konungur Spörtu en Agamemnon ríkti yfir hinu forna gríska ríki Mýkenu. Þegar París Trójuprins rændi Helenu frá Spörtu og flutti hana með sér til Tróju markaði það upphaf Trójustríðsins fræga. Lesa má nánar um þetta í svari Geirs Þ. Þórarinssonar við spurningunni "Hvernig og hvers vegna var Trójustríðið háð?".

Harmonía er, eins og áður sagði, í sumum heimildum talin vera dóttir Seifs og Elektru. Harmonía var gefin Kadmosi þegar hann tók við stjórn Þebu og á brúðkaupsdaginn gaf Kadmos henni (í sumum sögum er Afródíta sögð vera gefandinn) hálsmen sem Hefæstos, guð smíðaverks, hafði gert. Hálsmeni þessu fylgdi þó mikil ógæfa og var dauðinn vís hverjum þeim sem ágirntist hálsmenið.

Frekara lesefni á Vísindavefnum:

Heimildir og myndir:

...