Hvaða kenningu um alheiminn hélt Gíordanó Brúnó fyrstur fram?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvaða kenningu um alheiminn hélt Gíordanó Brúnó fyrstur fram?
Heimspekingurinn Gíordanó Brúnó (1548–1600) hélt fyrstur manna að því er vitað er fram þeirri stórkostlegu kenningu að önnur sólkerfi væru til en okkar eigið: stjörnurnar væru sólir sem umhverfis sveimuðu jarðhnettir eins og okkar eina jörð.

Brúnó er einnig talinn merkur hugsuður fyrir kenningar sínar um óendanlegan alheim og tilvist margra heima. Hann tók kröftuglega undir hinar nýju kenningar Nikulásar Kópernikusar (1473-1543) sem með rannsóknum sínum og útreikningum hafði varpað fyrir róða hinni hefðbundnu heimsmynd um flata jörð í miðju alheims.

Þótt niðurstöður Kópernikusar kæmu jörðinni af stað á braut umhverfis sólu voru stjörnurnar eftir sem áður taldar staðsettar hátt á himinhvolfi í takmarkaðri fjarlægð. Með ályktun sinni um óendanlegan alheim víkkaði Brúnó út hina nýju heimsmynd. Hann ályktaði að stjörnurnar sem prýddu himinhvelfinguna að næturlagi væru í rauninni fjarlægar sólir og hann hélt því ennfremur fram að umhverfis sólirnar snerust hnettir á borð við jörðina, heimkynni lifandi vera. Hugmynd Brúnós um óendanlegan alheim var heillandi tilgáta sem stangaðist á við ríkjandi heimsmynd. En hin volduga, allsráðandi kirkja í Róm með páfann í fararbrodddi hafnaði kenningunni og ýmsum öðrum skoðunum Brúnós af miklu offorsi. Það reyndist honum afdrifaríkt.

Gíordanó Brúnó er því einnig minnst fyrir hryggilegan og kvalafullan dauðdaga á bálinu sem rannsóknarréttur kirkjunnar kveikti, deyddur sökum þess að hann kvikaði ekki frá skoðunum sínum. Umburðarlyndi var ekki í hávegum haft á þessum tímum. Bæði kaþólska kirkjan og nýtilkomnar kirkjur mótmælenda kepptust við að herða tökin og kæfa í fæðingu tilraunir til frjálsrar hugsunar. Í baráttu þeirra til að koma á eða halda við í Evrópu rétttrúnaði að eigin skilningi var frumskilyrði að halda í heiðri heimspeki miðalda. Frávik frá henni og útleggingum á Biblíunni var guðlast og refsiverð.

Næstu aldir kom hægt og bítandi í ljós við rannsóknir á himinhvolfinu að Brúnó hafði haft mikið til síns máls. Stjarnfræðingar komust að því að stjörnur himins, allar nema reikistjörnurnar, jarðstjörnurnar eins og Jónas Hallgrímsson kallar þær, væru sólir, í mismunandi órafjarlægð. Alheimurinn virðist óendanlegur. Og fyrir tveimur áratugum eða svo gátu vísindamenn loks greint með hjálp nýrrar tækni vísbendingar um jarðhnetti í grennd við hinar fjarlægu sólir. Hver veit nema sönnun lífs í alheimi sé á næsta leiti. Aðrir heimar, hinir óteljandi heimar Brúnós um víðan geim, reyndust vera til.

Mynd:

• Giordano Bruno Campo dei Fiori - Giordano Bruno - Wikipedia, the free encyclopedia. (Sótt 27. 10. 2014).

...