Hvernig er yfirborð Satúrnusar?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvernig er yfirborð Satúrnusar?
Satúrnus er næststærsta reikistjarna sólkerfisins á eftir Júpíter og sú sjötta í röðinni frá sólu. Satúrnus er gasrisi líkt og Júpíter, Úranus og Neptúnus og hefur því ekkert fast yfirborð.

Upplýsingum um efnasamsetningu gasrisanna hefur að mestu verið aflað af geimförum. Áður en lagt var upp í Voyager-leiðangrana töldu stjörnufræðingar að hlutföll frumefna í Júpíter og Satúrnusi væri svipuð og í sólinni og í upprunalegu þokunni sem sólkerfið varð til úr.

Fljótlega eftir tilkomu litrófsmæla áttuðu menn sig á því að sú var raunin því þessar reikistjörnur voru að mestu úr vetni og helíni, tveimur algengustu frumefnum alheimsins sem einnig var mest af í þokunni sem myndaði sólkerfið. Í heild er Satúrnus 96,3% úr vetni og 3,3% úr helíni, en aðeins 0,4% metani. Frekar lítið er vitað um þyngri frumefni en metan en hlutföll þeirra í reikistjörnunni eru áreiðanlega svipuð og voru í gasskýinu sem myndaði sólkerfið.

Frekar lítið er vitað um innri byggingu Satúrnusar en talið er að innviðirnir líkist innviðum Júpíters að miklu leyti, með mikilvægum undantekningum þó. Talið er að innst sé kjarni úr bergi, álíka massamikill og jörðin. Fyrir ofan kjarnann er líkast til að finna lag úr fljótandi vatni, metani og ammóníaki. Þessi efni eiga rætur að rekja til íshnatta sem féllu inn í gasrisana í árdaga sólkerfisins og sukku til botns. Þar sem þessi efni hafa ekki sama eðlismassa og berg, fljóta þau ofan á bergkjarnanum.

Þar fyrir ofan er líklega að finna lag úr fljótandi helíni og vetni, en við þrýstinginn og hitastigið þetta djúpt í innviðum Satúrnusar tekur vetnið á sig málmkennda mynd. Þetta lag er líklega talsvert þynnra en í Júpíter.

Fyrir ofan þetta lag er sennilega annað lag úr hefðbundnu sameindavetni (H₂) og helíni í fljótandi formi, sennilega þykkara en í Júpíter. Lofthjúpurinn tekur svo loks við þegar 1000 km eru eftir en hann skiptist í þrjú lög.

Mynd:

• Stjörnufræðivefurinn - Satúrnus. Sótt 21.6.2012.

---

Þetta svar er hluti af lengri umfjöllun um Satúrnus á Stjörnufræðivefnum og er birt hér með góðfúslegu leyfi....