Sólin Sólin Rís 10:17 • sest 16:10 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 21:40 • Sest 15:54 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 10:12 • Síðdegis: 22:46 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 03:46 • Síðdegis: 16:36 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 10:17 • sest 16:10 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 21:40 • Sest 15:54 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 10:12 • Síðdegis: 22:46 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 03:46 • Síðdegis: 16:36 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=
Forsíða Náttúruvísindi og verkfræði Lífvísindi: dýrafræði Hvað eru til margar tegundir af froskum?

Flokkun:

3.1.2006
Náttúruvísindi og verkfræði Lífvísindi: dýrafræði

Hvað eru til margar tegundir af froskum?

Jón Már Halldórsson

Froskar tilheyra flokki froskdýra (Amphibia) en það er einn fimm flokka hryggdýra. Hinir eru spendýr, skriðdýr, fiskar og fuglar. Froskdýr skiptast í þrjá ættbálka: Anura (froskar og körtur), Urodela (salamöndrur) og Gymnophiona (ormakörtur), en það eru fótalaus dýr sem minna mjög á slöngur.



Tegundin Leiopelma archeyi finnst aðeins á Nýja-Sjálandi.

Froskdýr finnast í öllum heimsálfum að Suðurskautslandinu undanskildu. Talið er að til séu um 5.400 tegundir froskdýra í heiminum í dag. Af þeim eru um 4.000 tegundir í þeim 25 ættum sem tilheyra Anura-ættbálkinum. Í sinni víðustu merkingu er hægt að nota orðið froskar yfir allar halalausar tegundir þessa ættbálks. Langflestir líffræðingar vilja þó nota þrengri skilgreiningu og telja froska vera aðeins þær tegundir sem tilheyra Ranidae-ættinni (eiginlegir froskar). Í svarinu hér á eftir er miðað við þessa þrengri merkingu orðsins.

Um 30 ættkvíslir með tæplega 700 tegundir tilheyra Ranidea-ættinni, en vísindamenn greinir reyndar á um hversu margar ættkvíslirnar eru nákvæmlega. Rana-ættkvíslin inniheldur flestar tegundir eða um 250. Það er jafnframt eina ættkvíslin sem finnst í Norður-Ameríku, en alls er nú vitað um 90 tegundir froska í Bandaríkjunum. Á meðal þeirra eru vel þekktar tegundir eins og Rana sylvatica eða skógarfroskurinn.



Skógarfroskurinn (Rana sylvatica) finnst í Norður-Ameríku.

Froskar, eins og margar aðrar tegundir, hafa átt undir högg að sækja. Búsvæðaröskun, þá aðallega röskun votlendis, mengun og gríðarleg aukning á notkun skordýraeiturs í landbúnaði víða um heim, hefur valdið því að froskum hefur farið fækkandi um allan heim og nokkrar tegundir dáið út. Nú við upphaf 21. aldar eiga froskar sérstaklega erfitt uppdráttar á fjórum svæðum; í vesturhluta Norður-Ameríku, Mið-Ameríku, norðaustur Ástralíu og á eyjunni Puerto Rico, en umtalsverð hnignun á sér stað mun víðar. Þessi mikla hnignun frosktegunda sést til dæmis á því að á sumum svæðum í Bandaríkjunum þar sem allt var morandi í froskum fyrir 10 árum heyrist varla kvak lengur.

Þó svo að athafnir manna sem valda röskun á búsvæðum séu helstu orsakir þess að froskum fækkar þá hefur þeim einnig fækkað innan verndarsvæða, svo sem á votlendissvæðum við Klettafjöllin í vesturhluta Bandaríkjanna. Meðal annars hefur hlébarðafrosknum sem þar lifir hnignað verulega á undanförnum árum.



Platymantis vitiensis er trjáfroskur sem lifir á Fídjieyjum.

Alþjóðlegu náttúruverndarsamtökin Union for Conservation of Nature (IUCN) hafa alls skilgreint 427 tegundir froskdýra í mjög mikilli útrýmingarhættu (e. extremely endangered). Að mati annarra sérfræðinga er vandinn mun meiri og ættu allt að 1.300 tegundir að vera á þessum lista eða sem samsvarar tæplega fjórðungi allra froskdýra í heiminum.

Fréttir af fjölda froskategunda eru þó ekki bara dapurlegar, heldur finnast líka reglulega nýjar tegundir. Meðal annars hefur fjöldi nýrra tegunda fundist á eyjunni Srí Lanka á Indlandshafi. Srí Lanka er sannkölluð froskaparadís því um 140 tegundir eru á eyjunni eða um fimmtungur af öllum froskategundum heimsins. Það má þó taka það fram að regnskógasvæði eyjunnar fer sífellt minnkandi og hefur það áhrif á lífríki froskanna.

Nánari upplýsingar um froska má finna í eftirfarandi svörum Vísindavefsins:

Heimildir og myndir:
  • Stebbins, R. C., og N. W. Cohen. 1995. A natural history of amphibians. Princeton University Press, Princeton.
  • Zug, G. R. 1993. Herpetology: an introductory biology of amphibians and reptiles. Academic Press, San Diego.
  • Aljazeera.Net
  • Ryan Photographic
  • Rana sylvatica

Höfundur

Jón Már Halldórsson

Jón Már Halldórsson

líffræðingur

Útgáfudagur

3.1.2006

Spyrjandi

Þórdís Kristinsdóttir

Efnisorð

Tilvísun

Jón Már Halldórsson. „Hvað eru til margar tegundir af froskum?“ Vísindavefurinn, 3. janúar 2006, sótt 21. nóvember 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=5535.

Jón Már Halldórsson. (2006, 3. janúar). Hvað eru til margar tegundir af froskum? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=5535

Jón Már Halldórsson. „Hvað eru til margar tegundir af froskum?“ Vísindavefurinn. 3. jan. 2006. Vefsíða. 21. nóv. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=5535>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki

Senda grein til vinar

=

Hvað eru til margar tegundir af froskum?
Froskar tilheyra flokki froskdýra (Amphibia) en það er einn fimm flokka hryggdýra. Hinir eru spendýr, skriðdýr, fiskar og fuglar. Froskdýr skiptast í þrjá ættbálka: Anura (froskar og körtur), Urodela (salamöndrur) og Gymnophiona (ormakörtur), en það eru fótalaus dýr sem minna mjög á slöngur.



Tegundin Leiopelma archeyi finnst aðeins á Nýja-Sjálandi.

Froskdýr finnast í öllum heimsálfum að Suðurskautslandinu undanskildu. Talið er að til séu um 5.400 tegundir froskdýra í heiminum í dag. Af þeim eru um 4.000 tegundir í þeim 25 ættum sem tilheyra Anura-ættbálkinum. Í sinni víðustu merkingu er hægt að nota orðið froskar yfir allar halalausar tegundir þessa ættbálks. Langflestir líffræðingar vilja þó nota þrengri skilgreiningu og telja froska vera aðeins þær tegundir sem tilheyra Ranidae-ættinni (eiginlegir froskar). Í svarinu hér á eftir er miðað við þessa þrengri merkingu orðsins.

Um 30 ættkvíslir með tæplega 700 tegundir tilheyra Ranidea-ættinni, en vísindamenn greinir reyndar á um hversu margar ættkvíslirnar eru nákvæmlega. Rana-ættkvíslin inniheldur flestar tegundir eða um 250. Það er jafnframt eina ættkvíslin sem finnst í Norður-Ameríku, en alls er nú vitað um 90 tegundir froska í Bandaríkjunum. Á meðal þeirra eru vel þekktar tegundir eins og Rana sylvatica eða skógarfroskurinn.



Skógarfroskurinn (Rana sylvatica) finnst í Norður-Ameríku.

Froskar, eins og margar aðrar tegundir, hafa átt undir högg að sækja. Búsvæðaröskun, þá aðallega röskun votlendis, mengun og gríðarleg aukning á notkun skordýraeiturs í landbúnaði víða um heim, hefur valdið því að froskum hefur farið fækkandi um allan heim og nokkrar tegundir dáið út. Nú við upphaf 21. aldar eiga froskar sérstaklega erfitt uppdráttar á fjórum svæðum; í vesturhluta Norður-Ameríku, Mið-Ameríku, norðaustur Ástralíu og á eyjunni Puerto Rico, en umtalsverð hnignun á sér stað mun víðar. Þessi mikla hnignun frosktegunda sést til dæmis á því að á sumum svæðum í Bandaríkjunum þar sem allt var morandi í froskum fyrir 10 árum heyrist varla kvak lengur.

Þó svo að athafnir manna sem valda röskun á búsvæðum séu helstu orsakir þess að froskum fækkar þá hefur þeim einnig fækkað innan verndarsvæða, svo sem á votlendissvæðum við Klettafjöllin í vesturhluta Bandaríkjanna. Meðal annars hefur hlébarðafrosknum sem þar lifir hnignað verulega á undanförnum árum.



Platymantis vitiensis er trjáfroskur sem lifir á Fídjieyjum.

Alþjóðlegu náttúruverndarsamtökin Union for Conservation of Nature (IUCN) hafa alls skilgreint 427 tegundir froskdýra í mjög mikilli útrýmingarhættu (e. extremely endangered). Að mati annarra sérfræðinga er vandinn mun meiri og ættu allt að 1.300 tegundir að vera á þessum lista eða sem samsvarar tæplega fjórðungi allra froskdýra í heiminum.

Fréttir af fjölda froskategunda eru þó ekki bara dapurlegar, heldur finnast líka reglulega nýjar tegundir. Meðal annars hefur fjöldi nýrra tegunda fundist á eyjunni Srí Lanka á Indlandshafi. Srí Lanka er sannkölluð froskaparadís því um 140 tegundir eru á eyjunni eða um fimmtungur af öllum froskategundum heimsins. Það má þó taka það fram að regnskógasvæði eyjunnar fer sífellt minnkandi og hefur það áhrif á lífríki froskanna.

Nánari upplýsingar um froska má finna í eftirfarandi svörum Vísindavefsins:

Heimildir og myndir:
  • Stebbins, R. C., og N. W. Cohen. 1995. A natural history of amphibians. Princeton University Press, Princeton.
  • Zug, G. R. 1993. Herpetology: an introductory biology of amphibians and reptiles. Academic Press, San Diego.
  • Aljazeera.Net
  • Ryan Photographic
  • Rana sylvatica
...