Er hægt að þróa hvít blóðkorn til að ráðast á krabbamein?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Er hægt að þróa hvít blóðkorn til að ráðast á krabbamein?
Stutta svarið er „já“. Slík meðferð er einn helsti vaxtarbroddur í meðferð gegn krabbameini nú um stundir og hefur reyndar allnokkuð ratað í almennar fréttir. En skoðum þetta aðeins nánar. Reyndar er orðið „þróa“ ekki alveg það rétta í þessu samhengi heldur er um að ræða örvun á starfsemi.

Þær frumur sem við köllum „hvítu blóðkornin“ sjá um ónæmisvarnir líkamans gegn ýmsum sjúkdómum. Þegar bólusett er gegn smitsjúkdómum, til dæmis flensu, er einmitt verið að örva þær og gera viðbúnar ef smit berst.

Af hvítum blóðkornum eru nokkrar ólíkar gerðir sem hver hefur sitt sérstaka hlutverk. Þær sem skipta mestu máli í viðbrögðum gegn krabbameini eru kallaðar T-eitilfrumur, nánar tiltekið sú undirtegund sem heitir T-drápsfrumur. Til þess að T-drápsfrumur bregðist við gegn krabbameinsfrumum þurfa þær að geta greint að krabbameinfrumurnar beri utan á sér efnamynstur sem gefur til kynna að þær séu líkamanum framandi. Krabbamein er hins vegar flókinn flokkur margvíslegra sjúkdóma og það er mjög mismunandi hversu áberandi framandleiki þeirra er. Þar við bætist að krabbameinsfrumurnar notfæra sér það að í ónæmissvari er eðlilegi gangurinn sá að í kjölfar örvunar kemur bæling, og hún er mjög nauðsynleg til þess að bólgusvörun fari ekki úr böndunum.

Komum þá aftur að upphaflegu spurningunni. Á síðustu árum hafa verið þróuð lyf sem koma í veg fyrir þessa bælingu. Það hefur sýnt sig að þau geta virkjað aftur svörun T-drápsfrumna gegn krabbameinum, í rauninni létt hömlum af svörun sem var fyrir hendi en bæld niður. Þau krabbamein sem slík meðferð virkar á eru sér í lagi þau sem bera mjög margar stökkbreytingar og ónæmiskerfið á auðvelt með að greina sem framandi. Þetta eru fyrst og fremst sortuæxli, einnig lungnakrabbamein og nýrnakrabbamein. Árangurinn hefur vakið verðskuldaða athygli, sérstaklega í illkynja sortuæxlum; mun fleiri sjúklingar hafa svarað ónæmishvetjandi meðferð en hefðbundinni meðferð og allmargir eru á lífi nokkrum árum seinna, sem áður var nánast óþekkt.

Nú kann glöggur lesandi að spyrja hvort slík meðferð hafi þá ekki í för með sér óæskilegar aukaverkanir í formi bólguviðbragða. Svarið við því er já, meðferð gegn krabbameini er aldrei einföld, en til eru ýmsar leiðir til að bregðast við þessum aukaverkunum.

Mynd:

• T Lymphocyte (16760076824).jpg - Wikimedia Commons. (Sótt 25. 5. 2018).

...