Hvað er inflúensa?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað er inflúensa?
Inflúensa er bráð veirusýking sem orsakast af inflúensuveirum A og B og veldur faraldri nánast á hverjum vetri. Hlutfall þeirra sem smitast og veikjast í faraldri er 10-40% og vara faraldrar gjarnan í 5-10 vikur. Inflúensa A er algengari en inflúensa B, en báðar tegundir geta greinst í faraldri.

Einkenni

Dæmigerð inflúensa byrjar oft skyndilega eftir eins til tveggja daga meðgöngutíma, en talið er að smit milli manna sé mest með úða frá öndunarfærum. Margir sjúklingar geta sagt nákvæmlega upp á klukkustund hvenær einkenni byrjuðu.

Í upphafi ríkja einkenni eins og hiti, hrollur, höfuðverkur, vöðvaverkir og slappleiki. Slæmir verkir í augnvöðvum geta komið þegar horft er til hliðanna. Almenn einkenni og hiti vara oftast í þrjá daga. Öndunarfæraeinkenni eins og hósti, hálsóþægindi, nefstífla og nefrennsli eru oftast til staðar í upphafi veikinda en eru þá í skugga almennu einkennanna. Þau verða hins vegar meira áberandi þegar frá líður.

Lungnabólga í kjölfar inflúensu er algengari hjá eldra fólki, en aðrir fylgikvillar eru til dæmis berkju- og kinnholubólga.

Hósti, nefrennsli og stífla í nefi eru einkenni inflúensu sem verða meira áberandi þegar frá líður.

Greining

Læknar geta greint inflúensu með nokkurri nákvæmni með því að skoða sjúklinginn og meta sjúkrasögu hans. Unnt er að staðfesta greininguna með töku sýna úr öndunarvegi og/eða blóði frá sjúklingi.

Meðferð

Mikilvægt er að fá næga hvíld, drekka vel af vökva og taka verkjalyf og hitalækkandi lyf eftir þörfum.

Til eru tvær gerðir sérhæfðra lyfja sem verka gegn inflúensuveirum A og B. Þessi lyf geta dregið úr einkennum og öðrum fylgikvillum inflúensu sem og stytt tímann sem þau vara, sérstaklega ef lyfin eru gefin fljótt eftir að einkenni hefjast. Eldri lyf verka eingöngu gegn inflúensu A veirum, en þau hafa lítið verið notuð hér á landi meðal annars vegna aukaverkana. Nýrri lyf verka bæði á inflúensuveirur A og B, hafa minni aukaverkanir en eldri lyfin og ónæmi gegn þeim myndast síður en við notkun eldri lyfjanna. Nýju lyfin er bæði hægt að fá í hylkjum og á formi dufts til innöndunar (Tamiflu ). Til þess að lyfjameðferð hafi áhrif er nauðsynlegt að hún hefjist innan tveggja daga frá upphafi einkenna.

Bólusetning

Bóluefni til varnar inflúensu hefur verið í notkun um árabil. Í því eru dauðar A og B inflúensuveirur. Bóluefnið hefur litlar aukaverkanir í för með sér en má þó ekki gefa þeim sem hafa ofnæmi fyrir eggjum. Það veldur ónæmissvörun í líkamanum sem minnkar líkur á eða kemur í veg fyrir að fólk veikist. Einnig dregur það úr veikindum hjá eldra fólki og lækkar þannig dánartíðni af völdum inflúensu og lungnabólgu fylgikvilla hennar.

Landlæknir mælir með inflúensubólusetningu hjá öllum eldri en 60 ára og börnum og fullorðnum sem þjást af langvinnum hjarta-, lungna-, nýrna- og lifrarsjúkómum, sykursýki, illkynja sjúkdómum og öðrum ónæmisbælandi veikindum.

Mælt er með bólusetningu gegn inflúensu árlega þar sem breytingar eiga sér stað á inflúensustofnum milli ára.

Frekara lesefni á Vísindavefnum:

• Hvers vegna fær fólk beinverki þegar það veikist? eftir Þuríði Þorbjarnardóttur
• Af hverju er manni stundum kalt þegar maður er með hita? eftir Þuríði Þorbjarnardóttur
• Hvað eru til margar tegundir af kvefi? eftir EDS
• Hvers vegna hnerrar maður? eftir Emilíu Dagnýju Sveinbjörnsdóttur og Þuríði Þorbjarnardóttur

---

Þetta svar er fengið með góðfúslegu leyfi af vefsetrinu Doktor.is....