Er hægt að kveikja eld í alkuli?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Er hægt að kveikja eld í alkuli?
Til þess að það kvikni í efni þarf súrefni, hita og brennanlegt efni í réttum hlutföllum. Það er í raun ekki hægt að kveikja í föstum efnum eða vökvum heldur kviknar í brennanlegum gastegundum sem losna frá efnunum þegar þau eru hituð að blossamarki (e. flash point). Blossamark efnis er lægsta hitastig þar sem hægt er að kveikja í brennanlegum gastegundum sem losna frá efninu - blossamark efnis ræður sem sagt við hvaða hitastig er hægt að kveikja í efninu. Blossamarkið er misjafnt eftir efnum. Til dæmis er blossamark bensíns í kringum -40°C sem segir okkur að þegar bensín er -40°C heitt ætti nægilega mikil uppgufun að hafa átt sér stað og bensíngufan orðin nógu þétt til þess að hægt sé að kveikja í henni með utanaðkomandi hitagjafa, til dæmis neista eða eldi. Það þarf hins vegar að hita díselolíu upp að 55°C til að kveikja í díselolíugufunum því blossamark díselolíu er 55°C.

Eins og gefur að skilja er blossamark efnis alltaf hærra en bræðslumark þess því efnið þarf að geta gefið frá sér brennanlegar gufur svo hægt sé að kveikja í því.

Samkvæmt skilgreiningu er alkul lægsta hitastig sem til er, 0 kelvín eða -273,15°C. Raunar er ekki hægt að ná algjöru alkuli með tilraunum en vísindamönnum hefur tekist að fara ansi nálægt því. Í þessu svari ætlum við þó að gefa okkur að við getum haft efni við alkul.

Eins og áður sagði er aðkoma súrefnis eitt af skilyrðum þess að hægt sé að kveikja í brennanlegu efni. Súrefnið þarf að vera á gasformi til að ganga í efnasamband við brennanlega efnið þegar varmagjafi er borinn að. Bræðslumark súrefnis er -219°C . Þar með er ein af forsendum okkar brostin, súrefni er á föstu formi við alkul og því getum við ekki kveikt í neinu efni við svo lágt hitastig.

Reyndar er allt efni frosið við alkul og þá er önnur forsendan okkar líka brostin. Það er nefnilega ekki til neitt efni sem er á gasformi við alkul og því er ekkert efni sem er hægt að kveikja í við þetta lægsta mögulega hitastig.

Heimildir og mynd:

• Mannvirkjastofnun (2017). Kafli 2. Eðli elds. Í: Brunamálaskólinn, slökkvistarf.
• Muir, Hazel. (2010, 17. febrúar). What happens at absolute zero? New Scientist.
• Oxygen - Wikipedia.com.
• Mynd: Pixabay.com. (Sótt 25..2021).

...