Sólin Sólin Rís 10:17 • sest 16:10 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 21:40 • Sest 15:54 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 10:12 • Síðdegis: 22:46 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 03:46 • Síðdegis: 16:36 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 10:17 • sest 16:10 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 21:40 • Sest 15:54 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 10:12 • Síðdegis: 22:46 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 03:46 • Síðdegis: 16:36 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Hvernig æxlast kolkrabbar?

Jón Már Halldórsson

Æxlun kolkrabba (Octopoda) fer þannig fram að karldýrið notar einn af sínum átta örmum til þess að koma sæði í kvendýrið. Armurinn sem notaður er í þessum tilgangi nefnist hectocotylus og er ummyndaður þannig að hann getur flutt sáðsekkina inn í möttulhol kvendýrsins þar sem æxlun fer fram.

Kvendýrið getur haldið sæðisfrumunum lifandi í nokkrar vikur, eða þar til eggin ná fullum þroska. Því næst ganga eggin niður í möttulholið og frjóvgast þar.



Kolkrabbar að æxlast, karldýrið til hægri.

Eftir æxlun hrygnir kvendýrið í bæli sitt, sem er einhvers konar hola sem hún gerir á sjávarbotninum. Það fer eftir tegundum hvort hún festir eggin á undirlag í bælinu eða hengir þau upp á einhvers konar þráð við bælið. Kerla heldur vörð um eggin og ver þau fyrir ýmsum afræningjum sem kynnu að hafa áhuga á þeim. Auk þess tryggir hún að nægjanlegur straumur leiki um eggin svo þau skorti ekki súrefni. Úr eggjunum koma svo lirfur sem fljóta um hafið.

Það er mjög breytilegt eftir tegundum hversu langt tímabilið frá hrygningu að klaki er. Hjá einni tegund atlantshafskolkrabba varir það einna lengst, alls einn mánuð. Á þessum tíma nærist kvendýrið ekkert og deyr að klaki loknu.

Karldýrin verða heldur ekki langlíf eftir að þau fjölga sér því þau deyja fáeinum mánuðum eftir æxlunina.

Frekari fróðleikur um kolkrabba á Vísindavefnum:

Mynd: UC Berkeley - Roy L. Caldwell. Sótt 7. 11. 2008.

Höfundur

Jón Már Halldórsson

líffræðingur

Útgáfudagur

11.11.2008

Spyrjandi

Fanney Lára Sandholt, f. 1989

Tilvísun

Jón Már Halldórsson. „Hvernig æxlast kolkrabbar?“ Vísindavefurinn, 11. nóvember 2008, sótt 21. nóvember 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=49374.

Jón Már Halldórsson. (2008, 11. nóvember). Hvernig æxlast kolkrabbar? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=49374

Jón Már Halldórsson. „Hvernig æxlast kolkrabbar?“ Vísindavefurinn. 11. nóv. 2008. Vefsíða. 21. nóv. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=49374>.

Chicago | APA | MLA

Senda grein til vinar

=

Hvernig æxlast kolkrabbar?
Æxlun kolkrabba (Octopoda) fer þannig fram að karldýrið notar einn af sínum átta örmum til þess að koma sæði í kvendýrið. Armurinn sem notaður er í þessum tilgangi nefnist hectocotylus og er ummyndaður þannig að hann getur flutt sáðsekkina inn í möttulhol kvendýrsins þar sem æxlun fer fram.

Kvendýrið getur haldið sæðisfrumunum lifandi í nokkrar vikur, eða þar til eggin ná fullum þroska. Því næst ganga eggin niður í möttulholið og frjóvgast þar.



Kolkrabbar að æxlast, karldýrið til hægri.

Eftir æxlun hrygnir kvendýrið í bæli sitt, sem er einhvers konar hola sem hún gerir á sjávarbotninum. Það fer eftir tegundum hvort hún festir eggin á undirlag í bælinu eða hengir þau upp á einhvers konar þráð við bælið. Kerla heldur vörð um eggin og ver þau fyrir ýmsum afræningjum sem kynnu að hafa áhuga á þeim. Auk þess tryggir hún að nægjanlegur straumur leiki um eggin svo þau skorti ekki súrefni. Úr eggjunum koma svo lirfur sem fljóta um hafið.

Það er mjög breytilegt eftir tegundum hversu langt tímabilið frá hrygningu að klaki er. Hjá einni tegund atlantshafskolkrabba varir það einna lengst, alls einn mánuð. Á þessum tíma nærist kvendýrið ekkert og deyr að klaki loknu.

Karldýrin verða heldur ekki langlíf eftir að þau fjölga sér því þau deyja fáeinum mánuðum eftir æxlunina.

Frekari fróðleikur um kolkrabba á Vísindavefnum:

Mynd: UC Berkeley - Roy L. Caldwell. Sótt 7. 11. 2008....