Hversu margar stjörnur sjást á heiðskírri nóttu?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hversu margar stjörnur sjást á heiðskírri nóttu?

Spyrjandi bætir líka við:

Hve langt í burtu eru þessar stjörnur, og hvað eru þær?

Hér er einnig svarað eftirfarandi spurningum:

• Hvar á jörðinni er mögulegt að sjá flestar stjörnur? Er það á pólunum? (Valgerður Bergmann)
• Hvernig hreyfast stjörnur og sjá allir það sama á himninum? (Hrafnhildur Runólfsdóttir)
• Hvað er stjarna? (Matthías Vilhjálmsson)

Á himinhvelfingunni allri sjást einungis um 6000 stjörnur með berum augum við bestu aðstæður. Við sjáum þó aðeins hálfa hvelfinguna hverju sinni, það er að segja í mesta lagi aðeins um 3000 stjörnur. Staðsetning stjörnuskoðanda eða athugunartími skiptir engu máli því að stjörnufjöldinn er nær óháður því hvaða helming hvelfingarinnar verið er að skoða.

Staðsetning athugandans skiptir hins vegar sköpum um það hvaða stjörnur sjást á himninum. Sé athugandi til að mynda staðsettur á Íslandi sér hann ekki sömu stjörnurnar og athugandi í Ástralíu því að jörðin byrgir þá fyrir mismunandi hluta hvelfingarinnar. Vegna möndulsnúnings jarðar sýnast stjörnurnar rísa í austri og setjast í vestri, rétt eins og sólin okkar, og vegna brautarhreyfingar jarðar umhverfis sólina breyta stjörnurnar smátt og smátt stöðu sinni á himninum.

Að undanskildum reikistjörnunum er sérhver stjarna næturhiminsins fjarlæg sól, svipaðs eðlis og sólin okkar. Stjörnurnar framleiða sitt eigið ljós og hita og hafa ef til vill einhverjar reikistjörnur umhverfis sig. Stjörnurnar eru af öllum stærðum og gerðum. Margar stjörnur eru miklu stærri en sólin okkar, til að mynda stjarnan Betelgás í stjörnumerkinu Óríon, sem er svo stór að væri henni komið fyrir í miðju sólkerfis okkar myndi hún ná út fyrir braut Júpíters. Aðrar stjörnur eru miklu minni, eins og til dæmis hvítar dvergstjörnur sem eru sólir á stærð við jörðina.

Fjarlægðin til stjarnanna er afar mismunandi. Fjarlægð til stjarna er mæld í ljósárum, en það er sú fjarlægð sem ljósið ferðast á einu ári eins og lesa má um hér. Nálægast stjarnan, Proxíma Centauri, er til dæmis í 4,2 ljósára fjarlægð en bjartasta stjarnan, Síríus, er í um 8,7 ljósára fjarlægð. Áðurnefnd Betelgás er í um 520 ljósára fjarlægð en Pólstjarnan er í um 820 ljósára fjarlægð. Fjarlægasta fyrirbærið sem við getum séð með berum augum er heil vetrarbraut, M31, í 2,8 milljón ljósára fjarlægð.

Talsvert hefur verið ritað um stjörnurnar og næturhimininn á Vísindavefnum og því viljum við benda ykkur á að skoða einnig tengd svör:

• Hvað eru mörg stjörnumerki á himinhvolfinu? eftir Sævar Helga Bragason.
• Hvers vegna eru stjörnurnar hvítar? eftir Tryggva Þorgeirsson.
• Hvað eru margar stjörnur í geimnum? eftir Sævar Helga Bragason og Tryggva Þorgeirsson.
• Hvað eru margar fastastjörnur í Vetrarbrautinni okkar, og hversu margar eru tvístirni? eftir Sævar Helga Bragason og Þorstein Vilhjálmsson.
• Er eitthvað sérstakt við Pólstjörnuna? eftir Sævar Helga Bragason.
• Hvers vegna horfum við í raun aftur í tímann þegar við skoðum geiminn í sjónauka? eftir Tryggva Þorgeirsson og Þorstein Vilhjálmsson.
• Hvað er bogasekúnda? eftir Sævar Helga Bragason.
• Hver skírði stjörnurnar og hvernig fór hann að, því að þær eru svo margar? eftir Sævar Helga Bragason.

Mynd: Anzwers - Your Free Home...