Sólin
Rís 10:26 • sest 16:02
Tunglið
Rís 01:04 • Sest 15:19
Flóð
Árdegis: 01:05 • Síðdegis: 13:31
Fjara
Árdegis: 07:12 • Síðdegis: 20:04
Á uppvaxtarárum sínum hlaut Lincoln litla formlega menntun; samtals var skólaganga hans ekki miklu lengri en eitt ár. Hins vegar var hann mjög námfús og mikill lestrarhestur og endaði með því að lesa á eigin spýtur undir lögfræðipróf. Hann öðlaðist lögmannsréttindi árið 1837, settist að í Springfield í Illinois, hóf þar lögfræðistörf og varð fljótlega mikils metinn lögmaður.
Árið 1842 gekk Lincoln að eiga Mary Todd (1818-1882). Þau eignuðust fjóra syni, Robert, Edward, William og Thomas en aðeins Robert náði fullorðinsaldri.
Abraham Lincoln hóf snemma afskipti af stjórnmálum og var kjörinn á þingið í Washington. Árið 1854 gekk hann til liðs við hinn nýstofnaða Repúblikanaflokk og sex árum seinna var hann tilnefndur frambjóðandi flokksins til embættis forseta Bandaríkjanna. Þann 6. nóvember 1860 var Lincoln kjörinn 16. forseti Bandaríkjanna og var hann fyrsti repúblikaninn til að gegna því embætti. Hann tók við embættinu í mars 1861.
Um og eftir miðja 19. öldina voru miklar deilur í Bandaríkjunum um hversu mikil völd ríkin sjálf ættu að hafa og hversu valdamikil alríkisstjórnin ætti að vera. Í Suðurríkjunum var Demókrataflokkurinn allsráðandi og menn þar mjög mótfallnir auknum völdum stjórnarinnar í Washington. Einnig var deilt um þrælahald sem var rótgróið í Suðurríkjunum en naut lítils fylgis fyrir norðan.
Lincoln, hinn nýkjörni forseti, var mikill andstæðingur þrælahalds. Fljótlega eftir að hann var kjörinn forseti sögðu Suðurríkin skilið við alríkið og stofnuðu Suðurríkjasambandið. Borgarastyrjöld braust út í Bandaríkjunum þar sem fylkingar norðan- og sunnanmanna tókust á. Stríðið, sem oft gengur undir nafninu Þrælastríðið, stóð yfir frá 1861 til 1865 og er mannskæðasta stríð sem Bandaríkjamenn hafa háð. Því lauk með sigri Norðurríkjanna. Í stríðinu miðju, árið 1863, gaf Lincoln út tilskipun um afnám þrælahalds.
Árið 1864 var Lincoln endurkjörinn forseti. Þetta seinna kjörtímabil hans varð þó ekki langt því 14. apríl árið 1865 var honum sýnt banatilræði í Ford-leikhúsinu í Washington og lést hann af sárum sínum daginn eftir. Tilræðismaðurinn, John Wilkes Booth, var leikari og ákafur stuðningsmaður Suðurríkjasambandsins. Lincoln er frægur fyrir margra hluta sakir. Hann var til dæmis mikill ræðuskörungur og er frægasta ræða hans til minningar um þá sem féllu við Gettysburg árið 1863. Hann var forseti Bandaríkjanna á mjög viðburðaríkum tíma þegar tekist var á um mál sem höfðu áhrif á framtíðarskipan þjóðmála og hann var maðurinn sem gaf út tilskipun um afnám þrælahalds. Í hugum margra er hann píslarvottur en hann var fyrsti forseti Bandaríkjanna sem féll fyrir hendi morðingja. Hann hefur ítrekað lent ofarlega á listum sagnfræðinga um mestu forseta Bandaríkjanna og gjarnan trónað þar á toppnum. Frekari fróðleikur á Vísindavefnum:
- Börðust indjánar í Þrælastríðinu? eftir Skúla Sæland
- Hverjir eru forsetarnir á Rushmore-fjalli, fyrir hvað eru þeir frægir og hver gerði höggmyndirnar? eftir Helgu Sverrisdóttur
- Hve margir hafa forsetar Bandaríkjanna verið og hvað hétu þeir? eftir HMH
- Abraham Lincoln á Wikipedia. Skoðað 19. 6. 2008.
- Lincoln, Abraham á Encyclopædia Britannica Online. Skoðað 19. 6. 2008.
- Asle Sveen og Svein A. Aastad. Heimsbyggðin 2. Mannkynssaga eftir 1850. Reykjavík, Mál og menning, 1994.
- Mynd af Lincoln: Abraham Lincoln's Inauguration á America's Story from America's Library. Sótt 19.6.2008.
- Mynd af tilræði við Lincoln: United States Library of Congress's Prints and Photographs Division. Sótt 19.6.2008
Þetta svar er að hluta eftir nemanda í Háskóla unga fólksins, námskeiðum á vegum HÍ fyrir 12-16 ára ungmenni í júnímánuði 2008.
