Einu sinni heyrði ég í morgunfréttum að skepnan chupacabra hefði fundist, er það rétt?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Einu sinni heyrði ég í morgunfréttum að skepnan chupacabra hefði fundist, er það rétt?
Chupacabra er lífvera af óstaðfestri tegund sem deilt er um hvort til sé í raun og veru. Rannsóknir á slíkum dýrategundum falla vanalega undir duldýrafræði (e. cryptozoology) sem er ekki viðurkennd fræðigrein en hér verður þó leitast við að svara spurningunni af sanngirni.

Heiti dýrsins er samsett úr spænsku sögninni chupar (sjúga) og nafnorðinu cabra (geit). Heitir dýrið því í höfuðið á helstu iðju sinni þar sem nafn þess merkir beinlínis geitasuga. Chupacabra ræðst þó ekki eingöngu á geitur heldur hvers kyns búfénað og sýgur úr þeim allt blóð. Stærð dýrsins er nokkuð á reiki og svo virðist sem skipta megi lýsingum á chupacabra eftir tímabilum. Fyrsta tilkynning um chupacabra svo vitað sé var árið 1995 í Puerto Rico og fjölgaði þeim þónokkuð í kjölfarið fram til ársins 2000 en þá hafði chupacabra einnig sést í Mexíkó, Síle, Brasilíu og á austurströnd Bandaríkjanna frá Flórída allt til Maine.

Á þessum tíma var chupacabra oft sagt vera á stærð við lítinn björn og ganga upprétt auk þess að það hefði gríðarstór svört eða rauð augu og mikla brodda á bakinu. Eftir árið 2000 má segja að enginn verði var við chupacabra fyrr en árið 2004 en þá fjölgar mjög á nýjan leik tilkynningum. Á þessu seinna tímabili er chupacabra jafnan lýst sem svo að það sé fjórfætt dýr sem líkist stórum hárlausum hundi. Af fyrri tegundinni hafa engin merki fundist en af þeirri seinni hafa minnst sex hræ fundist og jafnan hefur verið um einhvers konar hund eða sléttuúlf að ræða.

Bandaríkjamaðurinn Benjamin Radford varði fimm árum í rannsóknir á chupacabra og afrakstur hans er bókin Tracking the Chupacabra: The Vampire Beast in Fact, Fiction and Folklore sem kom út árið 2011. Niðurstaða Radford er að öll fórnarlömb chupacabra beri eðlileg einkenni hversagslegra árása dýrbíta, til dæmis hunda, og að frásagnir af því að búfénaður hafi fundist alveg tæmdur af blóði hafi verið ónákvæmar. Radford hafði einnig uppi á konunni sem fyrst varð sjónarvottur að chupacabra, Madelyne Tolentino. Í viðtali við hana komst Radford að því að lýsing Tolentino á chupacabra hafði verið fengið beint úr kvikmyndinni Species sem hún hafði séð í kvikmyndahúsi árið 1995, sama ár og sögusagnir um chupacabra komust á kreik. Myndin sú fjallar um morðóða geimveru sem sleppur af rannsóknastofu eftir að hafa verið ræktuð þar af vísindamönnum.

Tolentino mun hafa talið að atburðir kvikmyndarinnar ættu sér raunverulega stað í Puerto Rico samtímans og svo virðist sem geimveran Sil sé allur innblásturinn að sögusögnum um chupacabra og að allar síðari frásagnir af skepnunni byggist að meira eða minna leyti á upphaflegri lýsingu Madelyne Tolentino. Síðari tíma lýsingar á chupacabra sem hundkvikindi virðast sprottnar hjá fólki sem ekki var kunnugt um hvernig skepna chupacabra væri en hafi gripið til þessa orðs sem það þekkti til að lýsa dýrbítum.

Chupacabra virðist því vera nokkuð vel staðfestur hugarburður sem rekja má að öllu leyti til einnar manneskju og hafa engar haldbærar vísbendingar um tilvist slíks dýrs nokkru sinni fundist.

Heimildir:

• Benjamin Radford. 2011. Tracking the Chupacabra: The Vampire Beast in Fact, Fiction and Folklore. University of New Mexico Press, Albuquerque.

Myndir:

• aawolthuis. (Sótt 17.03.2014).
• Sil - Species Wiki (Sótt 12.02. 2014).

Frekara lesefni á vefnum:

• Benjamin Radford. „Chupacabra: The Histpanic Vampire Beast. Fact sheet for journalists and press.“ (Skoðað 12.02. 2012).
• The Skeptic's Dictionary: chupacabra. (Skoðað 12.02. 2012).

...