Hversu stóran hluta Íslands þekja nútímahraun?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hversu stóran hluta Íslands þekja nútímahraun?
Nútímahraun eru hraun sem runnið hafa á Íslandi á jarðsögutímabilinu nútíma og ísaldarjökull hefur ekki gengið yfir. Skil á milli ísaldar og nútíma eru fyrir um 11.500 árum, þegar framrás ísaldarjökulsins lauk. Rétt er að hafa í huga að það tók jökulinn nokkur þúsund ár að hörfa og þess vegna er stundum gerður greinarmunur á hugtökunum nútími og eftirjökultími. Flatarmál þeirra hrauna sem runnið hafa á eftirjökultíma er rúmlega 11.000 km².^[1] Flatarmál Íslands er um 103.000 km² og nútímahraun þekja þess vegna rúmlega 10,6% af flatarmáli Íslands.

Stór hluti nútímahrauna eru svonefnd dyngjuhraun en flestar dyngjur eru frá lokum ísaldar, þegar ísaldarjökullinn hörfaði. Talið er líklegt að þegar ísaldarjökulinn hopaði hafi léttir á þrýstingi valdið bráðnun í jarðmöttlinum undir landinu. Vitað er að eldvirkni var mjög mikil fyrstu árþúsundin eftir að ísaldarjökullinn hvarf eða allt að 30 sinnum meiri í rúmmáli á tímaeiningu en nú, eins og fram kemur í svari Sigurðar Steinþórssonar við spurningunni Hvað er dyngjugos?

Stærstu sprungugos á nútíma urðu fyrir um 9000 árum, þegar Þjórsárhraun og Bárðardalshraun runnu. Rúmmál Þjórsárhrauns er um 25 km³ og það rann um 130 km leið. Önnur stór hraun á nútíma eru Eldgjárhraun um 934 (20 km³) og Skaftáreldahraun 1783 (15 km³). Stærsta hraun á nútíma eftir að Skaftáreldahraun rann er Holuhraun sem myndaðist 2014-15. Flatarmál þess er 84 km² og áætlað rúmmál um 1,44 km³.

Tilvísun:

1. ^ Haukur Jóhannesson og Kristján Sæmundsson, 1998. Jarðfræðikort af Íslandi, 1:500000, Berggrunnur (2. útgáfa). Náttúrufræðistofnun Íslands, Reykjavík.

Frekara lesefni og mynd:

• Júlíus Sólnes, Freysteinn Sigmundsson og Bjarni Bessason. (2013). Náttúruvá á Íslandi: Eldgos og jarðskjálftar. Viðlagatrygging Íslands.

...