Hvers konar konungasaga er Fagurskinna?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvers konar konungasaga er Fagurskinna?
Um konungasögur er fjallað nánar um í svari eftir sama höfund við spurningunni Hvers vegna tóku Íslendingar upp á því að skrifa konungasögur og um hvað fjalla helstu sögurnar? og lesendum er bent á að kynna sér það svar einnig.

Konungasagnaritið Fagurskinna er litlu yngra en Morkinskinna en öfugt við Morkinskinnu er erfitt að rökstyðja hvort hún sé samin af Íslendingi eða Norðmanni. Þar er hins vegar farið að gæta hins mikla fornmenntaáhuga sem síðan setti svip á sagnaritun 13. og 14. aldar. Sagnaritararnir vilja ekki aðeins segja frá síðari alda konungum heldur einnig hinum goðsagnakenndu konungum 9. og 10. aldar. Þannig er í Fagurskinnu sögð saga ríflega þriggja alda en frásögnin er margfalt styttri en samsvarandi frásögn Morkinskinnu. Í báðum sögum er hins vegar mikill fjöldi dróttkvæðra vísna og er það skýr vísbending um að upp úr 1220 séu sagnaritarar teknir að telja dróttkvæðar vísur afar mikilvægan þátt í konungasögum. Fer það ágætlega saman við áhuga höfundar Snorra-Eddu á dróttkvæðum á svipuðum tíma.

Í fyrri hluta Fagurskinnu eru átök heiðni og kristni áberandi. Ýmist eru konungar fyrri alda göfugir heiðingjar eða kristnir og reyna að boða trú í landinu. Fram að dögum Ólafs helga gengur lítið né rekur; ævinlega snúa heiðingjar aftur og kristninni fer þá aftur á ný. Áhrif frá Morkinskinnu móta mjög síðari hluta sögunnar og jafnvel er hægt að kalla hana styttri gerð af sömu sögu, undir áhrifum frá svipaðri fagurfræði hvað varðar þátt dróttkvæða. Á hinn bóginn fá þegnar konungs mun minna vægi og mun minna er fjallað um Íslendinga í þjónustu konungs. Ekki er það þó skýr vísbending um að höfundur sé norskur. Fyrir nokkrum áratugum töldu fræðimenn að Fagurskinna væri konungssinnaðasta sagnaritið af þessum þremur en Morkinskinna væri fremur kirkjuvaldssinnuð og Heimskringla höfðingjasinnuð. Við nánari skoðun virðist sá greinarmunur ekki raunverulegur. Hver saga hefur sína sýn en í engri þeirra er efast um konungsvaldið og mikil gagnrýni á einstaka konunga helst iðulega í hendur við áhuga á konungsvaldinu yfirleitt.

Mynd:

• Scanned material: Riksarkivets diplomsamling, RA/EA-5965/F26/L0005: Norrøne membranfragmenter bestand 51-66, 1100-1536, p. 1 - Scanned archives - The National Archives of Norway. (Sótt 2.03.2023).

Þetta svar er fengið úr bókinni Íslenskar bókmenntir: Saga og samhengi, Hið íslenska bókmenntafélag, Reykjavík 2021. Textinn er lítillega aðlagaður Vísindavefnum....