Hvað hefur vísindamaðurinn Sveinn Hákon Harðarson rannsakað?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað hefur vísindamaðurinn Sveinn Hákon Harðarson rannsakað?
Sveinn Hákon Harðarson er lektor í lífeðlisfræði við Háskóla Íslands. Sveinn rannsakar súrefnisbúskap í sjónhimnu augans.

Sjónhimnan er örþunn himna sem þekur augnkúluna að innan að stórum hluta. Sjónhimnunni má líkja við filmu (eða myndflögu) í myndavél. Þegar ljós fellur á ljósnema sjónhimnunnar verða til rafboð sem sjónhimnan vinnur úr. Boðin eru síðan send með sjóntaug aftur til heilans. Talið er að skemmdir á æðakerfi sjónhimnunnar og truflun á súrefnisbúskap hafi mikið að segja í ýmsum alvarlegum augnsjúkdómum.

Lengi vel var erfitt að mæla truflun á súrefnisbúskap í sjónhimnu manna. Rannsóknarhópurinn, sem Sveinn tilheyrir, hefur á undanförnum árum þróað tækni til súrefnismælinga í sjónhimnu. Þá tækni hefur hópurinn nýtt til rannsókna á eðlilegri lífeðlisfræði sjónhimnu og þeim frávikum sem verða við sjúkdóma. Verkefnið hefur verið unnið í samstarfi Læknadeildar og Rafmagns- og tölvuverkfræðideildar Háskóla Íslands, Augndeildar Landspítala og fjölmargra erlendra samstarfsaðila. Upp úr tæknihlið verkefnisins spratt fyrirtækið Oxymap ehf.

Mæling á súrefnismettun í sjónhimnuæðum byggir á því að litur blóðs breytist með súrefnismettun. Vel þekkt er til dæmis að súrefnisríkt slagæðablóð er ljósrautt en bláæðablóð er dekkra. Súrefnismælirinn tekur mynd af sjónhimnuæðum með vel völdum bylgjulengdum (litum) af ljósi. Sérsniðinn hugbúnaður mælir birtugildi á sjónhimnuæðum og til hliðar við þær og reiknar út súrefnismettun í sjónhimnuæðum (sjá mynd hér að neðan).

Rannsóknarhópurinn hefur með prófunum staðfest næmi og áreiðanleika tækninnar. Gerðar hafa verið rannsóknir á heilbrigðum augum, til dæmis á áhrifum ljóss og myrkurs á súrefnisbúskap sjónhimnu. Meðal þeirra augnsjúkdóma sem rannsóknarhópurinn skoðar eru æðalokanir í sjónhimnu, sjónhimnusjúkdómur í sykursýki, gláka, aldursbundin hrörnun í augnbotnum og sjónufreknur. Rannsóknirnar eru ekki eingöngu bundnar við augnsjúkdóma enda geta merki um aðra sjúkdóma komið fram í augum. Á það við um sjúkdóma sem hafa áhrif á öndunarfæri, hjarta og æðakerfi en einnig um miðtaugakerfissjúkdóma enda er sjónhimnan hluti af miðtaugakerfinu. Í þessu samhengi má nefna yfirstandandi rannsóknir á vægri vitrænni skerðingu í samvinnu við Öldrunarlækningadeild Landspítala og rannsókn á heila- og mænusiggi.

Sveinn er fæddur árið 1978. Hann lauk stúdentsprófi frá Fjölbrautaskólanum í Breiðholti árið 1998. Sveinn lauk BS-prófi í læknisfræði árið 2005, meistaraprófi í líf- og læknavísindum árið 2006 og doktorsprófi í líf- og læknavísindum frá Háskóla Íslands árið 2012.

Myndir:

• © Kristinn Ingvarsson.
• Úr safni SHH.

...