Af hverju sér maður stundum bletti fyrir augunum?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Af hverju sér maður stundum bletti fyrir augunum?
Hér er einnig svarað spurningunni:

Hvað er það sem gerist þegar maður fær svokallaðar stjörnur fyrir augun?

Blettir fyrir augunum eru kallaðir „floaters“ á ensku, enda er líkt og þeir fljóti eða sveimi fyrir augunum. Hér er um að ræða örlitla klumpa af hlaupi eða öðru hálfgegnsæju efni sem sveimar um í glærhlaupi augans en það er glæra, hlaupkennda efnið sem fyllir augnknöttinn. Blettirnir geta verið af ýmsum stærðum og af mismunandi lögun svo sem punktar, lengjur, þræðir, krystallar eða loðin ský. Þeir virðast fljóta um og skjótast oft undan þegar reynt er að horfa beint á þá en skerða ekki sjónina. Fólk tekur oft frekar eftir þessum blettum þegar það horfir á eitthvað bjart eins og ský eða hvítan vegg.

Ýmislegt getur valdið þessum blettum. Í bernsku og snemma á fullorðinsárunum eru flestir þeirra vegna lítilla búta af æðum frá fósturskeiði sem orðið hafa eftir í glærhlaupinu eða litlir prótínflekkir sem innlimuðust við þroskun augans. Einnig getur verið um að ræða flekki af litarefni á vöðvaþráðunum sem fastir eru við lithimnu augans eða agnir sem hafa fest í tárahimnunni framan á auganu. Hjá eldra fólki eru blettirnir þó oftar eðlilegrar afleiðingar öldrunar. Glærhlaupið hrörnar og í því myndast krystalkenndir klumpar, en það ferli byrjar oftast á fimmtugsaldri.

Blettir fyrir augum geta komið fyrir hjá öllum og tengjast yfirleitt ekki alvarlegum sjúkdómum. Þeir eru algengari hjá nærsýnu fólki, þeim sem hafa þurft að fara í aðgerð vegna skýs á auga og þeim sem hafa slasast á auga eða fengið augnbólgur. Þeir geta þó einnig stafað af losun glærhlaups frá sjónunni, en sjónan er vefjalagið sem þekur augað að innan. Slíkt er nokkuð algengt en yfirleitt fylgja því ekki neinar rifur í sjónunni. Einnig er hugsanlegt að blettirnir séu fyrstu merki um skemmdir á sjónu tengdar sykursýki eða blæðingu í sjónu

Ekki er til nein meðferð við blettum fyrir augum, en þeir verða gjarnan minna áberandi með tímanum. Þegar venjulegir blettir fyrir augum verða mjög pirrandi getur verið gott ráð að horfa frá einni hlið til annarrar eða upp og niður á víxl. Þetta hrærir í glærhlaupinu og flytur blettinn frá sjónlínunni.

Varanlegir svartir eða hvítir blettir eða þeir sem koma aftur og aftur á sama stað á sjónsviðinu geta verið merki um ský á auganu eða annað alvarlegt augnvandamál. Ef skuggi eða slæða hefur áhrif á sjónsviðið getur það gefið til kynna rifu í sjónunni sem hefur síðan losnað frá glærhlaupinu. Ef slíkt er uppi á teningnum er ráðlegt að hafa strax samband við augnlækni.

Stjörnur fyrir augunum, blossar, blikkandi ljós eða eldingar eru falskir birtublossar sem sjóntaugin myndar. Flestir fullorðnir sjá slíka blossa einhvern tímann eftir fimmtugsaldurinn þegar glærhlaupið í augunum þykknar, sem er eðlilegur þáttur öldrunar. Við þetta losnar það svolítið frá sjónunni og nuddast við hana sem veldur því að sjóntaugin sendir falskt sjónboð. Þessi ljósfyrirbæri koma einnig fyrir hjá þeim sem fá mígrenihöfuðverk, stundum á undan höfuðverkinum sjálfum og hjá fólki sem hefur fengið höfuðáverka eða krampa í æðum heilans.

Heimildir og myndir:

• VisionWeb
• MedicineNet.com
• Bascom Palmer Eye Institute
• Ophthalmic Physicians, Inc.
• AllAboutVision.com

...