Hvernig varð stærðfræðin til?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvernig varð stærðfræðin til?
Stærðfræðin á tvennar rætur. Annars vegar í þörfinni fyrir að telja, halda reiður á hlutunum í kringum sig og eigin eigum. Hins vegar í formunum í umhverfinu.

Þörfin fyrir að telja og talning urðu grundvöllurinn að reikningi. Þegar búið var að telja hóp hér og hóp þar, til dæmis með fimm og sjö, lá næst við að leggja saman. Frádráttur er svo andhverfa aðgerðin við að leggja saman. Margföldun er í fyrstu endurtekin samlagning. Deilingu má bæði líta á sem endurtekinn frádrátt og skiptingu. Smám saman byggðist upp kerfi og menn tóku að skapa almennar reglur. Með tíð og tíma myndaðist táknmál, fyrst yfir talnareikninginn, síðan bókstafareikninginn, algebru. Á síðmiðöldum má finna orðið „cosa“ – hlutur, yfir óþekkta stærð, x-ið, í ítölskum reikningsbókum. Reikningur og algebra þroskuðust sem fræðigreinar meðal verslunarþjóða í Evrópu á síðmiðöldum, en áttu rætur að rekja austan að, frá Indverjum og líklega hafa þeir lært af Kínverjum, þeirri fornu menningarþjóð.

Hinn jarðvegurinn eru formin í umhverfinu á himni og jörðu. Grikkir hinir fornu settu saman á 5.-4. öldum f.Kr. djúpvitur fræði sem þeir nefnu „geometríu“, orðrétt jarðmælingarfræði. Þeir lögðu einnig stund á talnafræði, aðallega um heilar tölur og hlutföll þeirra á milli. Af frumspekilegum ástæðum runnu talnafræðin og geometrían, sem hlaut heitið rúmfræði á íslensku, ekki saman. Það beið reiknimeistara nýaldar á 16., 17. og 18. öld að bræða stærðfræðina saman í eina fræðigrein.

Það stóð stærðfræðinni lengi fyrir þrifum að notaður var mismunandi ritháttur í hinum ólíku greinum hennar. Menn tóku sér fyrir hendur að bæta úr þessu fyrir og um miðja 20. öld með því að innleiða mengjarithátt. Það hefur fært ólíkar greinar stærðfræðinnar saman. Í upphafi var þó gengið fullhratt fram í að innleiða ritháttinn allt niður í fyrsta bekk grunnskóla, bæði á Íslandi og víðar. Það olli nokkrum óróa meðal foreldra og almennings á Íslandi en var sett fram í mildari búningi í skólastærðfræði þegar frá leið. Mengjarithátturinn er nú notaður í öllum helstu greinum stærðfræðinnar.

Mynd:

• Mathematics *Explore April 24, 2013 #4* (at one time) | Flickr. Myndrétthafi er Tom Brown. Myndin er birt undir Creative Commons-leyfi. (Sótt 20.02.2017).

...