Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.
Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar
um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að
svara öllum spurningum.
Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að
svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki
nægileg deili á sér.
Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.
Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!
Kláði er tilfinning sem kemur fram á ákveðnu svæði á húðinni og vekur hjá fólki löngun til að klóra sér á þessu svæði. Kláði getur stafað af ýmsum orsökum, allt frá þurri húð til krabbameins.
Helsta efnasambandið sem kemur við sögu þegar mann klæjar er histamín. Það myndast í svokölluðum mastfrumum undir húðinni og getur valdið bæði kláða og roða. Hér áður fyrr var kláði vegna áreitis í húð, til dæmis vegna hreyfinga örfínna líkamshára, talinn berast eftir sömu boðleiðum og sársaukaboð. Seinna kom hins vegar í ljós að hann berst eftir eigin taugaboðleiðum. Kláði af völdum histamíns berst til heila með sömu taugum og sársaukaboð, en eftir öðrum taugaþráðum innan þeirra.
Kláði er talinn vera varnarviðbragð gegn sníklum.
Talið er að upphaflega sé kláði varnarviðbragð gegn sníklum, en hann stuðlar að því að dýr klóri sér og fjarlægi þar með sníkla af húðinni eða feldinum.
Algengasta orsök kláða hjá manninum er hins vegar þurr húð. Aðrar orsakir eru til dæmis ýmsir húðsjúkdómar eins og sóri, exem og ofnæmi; sveppasýkingar, skordýrabit, ertandi efni, sólbruni, flasa sem og sníklar af ýmsum gerðum svo sem kláðamaur og lús. Einnig geta alvarlegri sjúkdómar valdið kláða, til dæmis gula, sykursýki og Hodgkin’s sjúkdómur, sem er ákveðin gerð af eitlakrabbameins.
Margir þurfa að klóra sér í hausnum þegar þeir hugsa.
Til eru ýmsar vörur sem vinna gegn kláða og eru þær mis gagnlegar. Gott er að koma í veg fyrir ofþornun húðar með því að bera á sig rakagefandi krem. Kaldir bakstrar geta dregið úr kláða og stundum dugar að klóra sér svolítið. Klór getur þó einnig espað upp kláðann og ert húðina og þannig leitt til vítahrings kláða og klórs. Það getur því oft valdið meiri skaða að klóra sér og því er oft betra að reyna að stilla sig um það.
Frekara lesefni á Vísindavefnum:
Þuríður Þorbjarnardóttir. „Hvers vegna klæjar mann?“ Vísindavefurinn, 6. nóvember 2007, sótt 21. nóvember 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=6889.
Sólin
Rís 10:17 • sest 16:10
Tunglið
Rís 21:40 • Sest 15:54
Flóð
Árdegis: 10:12 • Síðdegis: 22:46
Fjara
Árdegis: 03:46 • Síðdegis: 16:36
