Getur almenningur lagt fram frumvarp til laga á Alþingi?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Getur almenningur lagt fram frumvarp til laga á Alþingi?
Stutta svarið við spurningunni er nei. Samkvæmt stjórnarskrá hafa eingöngu þingmenn og ráðherrar valdheimild til þess að leggja fram mál á Alþingi.

Í 38. grein stjórnarskrár lýðveldisins Íslands stendur: „Rétt til að flytja frumvörp til laga og tillögur til ályktana hafa alþingismenn og ráðherrar.“ Í 55. grein segir: „Eigi má Alþingi taka við neinu málefni nema einhver þingmanna eða ráðherra flytji það.“ Í 51. grein segir: „Ráðherrar eiga samkvæmt embættisstöðu sinni sæti á Alþingi, og eiga þeir rétt á að taka þátt í umræðunum eins oft og þeir vilja, en gæta verða þeir þingskapa. Atkvæðisrétt eiga þeir þó því aðeins, að þeir séu jafnframt alþingismenn.“

Almenningur getur því ekki lagt fram frumvarp á Alþingi heldur einungis alþingismenn sem eru kosnir af þjóðinni í reglulegum alþingiskosningum og starfa í umboði þjóðarinnar. Ráðherrar sem ekki eru alþingismenn geta einnig lagt fram frumvarp á Alþingi en hafa ekki atkvæðisrétt þegar greidd eru atkvæði um mál. Þegar þingmaður forfallast tekur varamaður sæti hans tímabundið og hlýtur þar með vald þingmanns þar til aðalmaður tekur sæti á ný.

Í Bretlandi getur almenningur lagt fram tillögu að lagafrumvarpi, einstaklingur þarf 5 manns til þess að flytja frumvarpið með sér, síðan þarf sérstök nefnd að samþykkja að haldin sé undirskriftarsöfnun og þarf minnst 100.000 undirskriftir til að málið sé tekið til umræðu í þingsal.

Á Íslandi kom Stjórnlagaráð með tillögur að nýrri stjórnarskrá sem voru samþykktar í ráðgefandi þjóðaratkvæðagreiðslu þann 20. október 2012. Þar var ákvæði um að tíu af hundraði kosningabærra manna geti lagt fram frumvarp á Alþingi. Enn fremur kemur fram í tillögunum að ef frumvarpið er ekki dregið til baka á að halda þjóðaratkvæðagreiðslu um það innan tveggja ára og Alþingi getur ákveðið að hafa atkvæðagreiðsluna bindandi.

Heimildir og mynd:

• Stjórnarskrá lýðveldisins Íslands. (Sótt 25.5.2022).
• Petitions | UK Government and Parliament. (Sótt 25.5.2022).
• Mynd: Althingi.is. (Sótt 25.5.2022).

...