Hvernig eru orðin prófessor emeritus og emerita notuð?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvernig eru orðin prófessor emeritus og emerita notuð?
Latneska orðið emeritus er notað um þann sem lokið hefur störfum. Orðið er í raun lýsingarháttur þátíðar af sögninni emereo sem þýðir að gegna einhverri þjónustu til enda, til að mynda herþjónustu eða embættissetu. Í nútímasamhengi er það oftast notað til að gefa til kynna að prófessor hafi lokið störfum við háskóla og sé kominn á eftirlaun. Þegar um konur er að ræða er stundum skrifað professor emerita.

Í klassískri latínu var ekki til kvenkyns útgáfa af orðinu professor enda var samfélag fornmanna þannig að varla var gert ráð fyrir því að konur væru sérfræðingar og kennarar. Hugsanlega er kvenkyns útgáfa til í nýlatínu en mér er ekki kunnugt um það. Í einhverjum rómönsku málanna er til orðið professora (og þá professora emerita en professor emeritus) en rómönsku málin eru auðvitað orðin önnur tungumál. Latneski titillinn professor er notaður í karlkyni jafnt um karla og konur, ekki ósvipað og orðið ráðherra á íslensku.

Kvenkynið emerita er samt ekki í málfræðilegu samræmi við karlkynsorðið professor. Sú notkun er sem sagt eins og nota kvenkyns lýsingarorð með orðinu ráðherra á íslensku ef ráðherrann er kona. Til dæmis, „Ráðherrann er snjöll“. Þetta er í mælskulist kallað constructio ad sensum og fornmálin eru almennt og yfirleitt móttækilegri fyrir þessu stílbragði en íslenskan.

Fleirtalan af emerita er emeritae en fleirtalan af karlkyninu emeritus er emeriti og er hún notuð bæði um karla og fyrir bæði kynin saman í fleirtölu.

Mynd:

• Sofia Kovalevskaya - Wikipedia, the free encyclopedia. (Sótt 28. 10. 2014).

...