Hvað er hljóðlíking?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað er hljóðlíking?
Hljóðlíking, sem einnig er nefnd hljóðgerving á íslensku, er orð sem myndað er með því að líkja eftir hljóði í náttúrunni. Einfalt dæmi um hljóðlíkingu er nafnorðið mjálm og sögnin mjálma. Orðin tvö líkjast hljóðinu sem kettir gefa frá sér og eru því hljóðlíking. Erlent fræðiheiti hljóðlíkingar er onomatopoeia, samsett úr grísku orðunum 'onoma' sem þýðir orð/nafn og 'poiein' sem merkir að semja, búa til.

Vel getur hugsast að fyrstu „orð“ Homo sapiens hafi verið hljóðlíkingar, til dæmis þegar menn tóku að líkja eftir náttúruhljóðum eins og rennandi vatni, dýrahljóðum og svo framvegis. Ýmis velþekkt barnaorð, eins og meme, hoho, bíbí, brabra, eru dæmigerðar hljóðlíkingar.

Hljóðlíkingar af einhverju tagi finnast í öllum tungumálum. Þýsk heiti á gauk og uglu eru dæmigerðar hljóðlíkingar. Gaukur heitir Kuckuck á þýsku, því hljóðið sem hann gefur frá sér hljómar eins og kúkk-úkk, og ugla kallast Uhu á þýsku, því hljóðið sem hún gefur frá sér minnir á ú-hú. Dæmi um hljóðlíkingar í íslensku eru, mjálm, skvamp, krúnk, urr og dingl í merkingunni hringja, en það minnir á ding-dong hljóð sem sumar bjöllur gefa frá sér.

Hugtakið hljóðlíking er einnig notað þegar orð í einu tungumáli eru mynduð með því að líkja eftir hljóðum orðsins í öðru tungumáli. Dæmi um slíkt í íslensku eru til dæmis nýyrðið skúta (hljóðlíking scooter), leysir (hljóðlíking laser), gemsi (hljóðlíking GSM), kvarkar (hljóðlíking quarks), kíkerta (hljóðlíking á latnesku heiti kjúklingabaunarinnar, Cicer arietinum).

Heimildir:

• onomatopoeia | Etymology, origin and meaning of onomatopoeia by etymonline. (Sótt 21.09.2023).
• Íðorðabankinn. (Sótt 21.09.2023).

Mynd:

• ICAD2017; 42/61; Prompt: Onomatopoeia; Theme Drawing | Flickr. (Sótt 25.09.2023). Myndin er eftir Kathy Stacy og birt undir leyfinu Creative Commons — Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.0 Generic — CC BY-NC-SA 2.0

...