Hver er munurinn á Homo sapiens og Homo sapiens sapiens?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hver er munurinn á Homo sapiens og Homo sapiens sapiens?
Í stuttu máli má segja að munurinn á Homo sapiens og Homo sapiens sapiens sé flokkunarfræðilegur; annars vegar er verið að tala um tegund og hins vegar undirtegund eða deilitegund.

Fræðimenn nota ákveðið kerfi til að skipta öllum lífverum niður í hópa sem síðan er skipt niður í smærri og nákvæmari einingar byggðar á sameiginlegum einkennum, sem jafnframt greina þær frá öðrum hópum. Fyrst er flokkað í ríki, þá fylkingar sem svo skiptast í flokka. Flokkum er síðan skipt í ættbálka, svo koma ættir, ættkvíslir og loks tegundir. Tegund afmarkast af því að tveir einstaklingar sömu tegundar, hvor af sínu kyni, geta átt frjó afkvæmi. Fólk villist oft á þessu og heldur til dæmis að til séu margar tegundir af hundum, en svo er ekki heldur er þar um að ræða afbrigði eða undirtegundir sem geta hæglega æxlast innbyrðis eins og kunnugt er.

Ættkvíslir og tegundir eru grunnurinn að hinni fræðilegu nafngift lífvera. Á 18. öld bjó sænski náttúrufræðingurinn Carl von Linné til það nafnakerfi sem notað er enn þann dag í dag og kallast tvínafnakerfi. Í því kerfi hlýtur hver lífvera tvö latnesk nöfn, hið fyrra er nafn ættkvíslarinnar sem hún tilheyrir en hið síðara er nafn þeirrar tegundar sem lífveran heyrir undir. Í sumum tilfellum eru notaðar undirtegundir og þá bætist þriðja nafnið við.

Ættkvísl manna kallast Homo og henni tilheyra meðal annars tegundirnar Homo habilis eða hinn handlagni maður, Homo erectus, upprétti maðurinn, og Homo sapiens sem er stundum kallaður hinn viti borni maður. Þegar talað er um nútímamanninn, það er að segja okkur sem nú erum uppi, oft talað um Homo sapiens. Hið rétta fræðiheiti er þó Homo sapiens sapiens. Við erum sem sagt undirtegund undir sapiens.

Að minnsta kosti tvær undirtegundir teljast til tegundarinnar Homo sapiens, annars vegar nútímamaðurinn, Homo sapiens sapiens og hins vegar Homo sapiens neanderthalensis (oftast skrifað sem Homo neanderthalensis). Áður var neanderdalsmaðurinn talinn beinn forfaðir nútímamannsins en er nú frekar talinn skyldur honum. Hugsanlegt er að fleiri undirtegundir hafi verið tengdar neanderdalsmanninum og nútímamanninum, og þá einnig kallast sapiens, en margt er enn á huldu um það fólk og of flókið mál að fara út í þá sálma.

Líffræðilegur munur á undirtegundunum tveimur, Homo sapiens sapiens og Homo sapiens neanderthalensis, er meðal annars sá að neanderdalsmaðurinn var með stórt höfuð og meira heilarými en áður hafði þekkst, þykk höfðubein og afturhallandi enni. Hann var sterklega vaxinn og lögun handleggsbeina og lærbeina sýna að hann hefur verið mjög vöðvamikill. Neanderdalsmaðurinn var aðlagaður köldu loftslagi og notaði einföld verkfæri. Ekki er vitað með vissu hvort hann gat talað en það er ekki ósennilegt.

Frekara lesefni á Vísindavefnum:

• Getur verið að Neanderdalsmaðurinn hafi ekki dáið út heldur blandast nútímamanninum? eftir Arnar Pálsson

Myndir:

• The Biological and Cultural Evolution of Archaic and Modern Homo sapiens eftir Dennis O'Neil, Ph.D.

...