Hvernig veit ég hvort ég hafi fundið loftstein eða bara venjulegan stein og hvert er best að fara með hann í greiningu?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvernig veit ég hvort ég hafi fundið loftstein eða bara venjulegan stein og hvert er best að fara með hann í greiningu?
Loftsteinar eru margvíslegir, bæði að stærð og samsetningu. Þeir hafa fallið til jarðar utan úr geimnum og eiga flestir uppruna sinn í smástirnabeltinu (e. asteroid belt) milli Mars og Júpíters, en suma má rekja til tunglsins og Mars.

Loftsteinum er skipt í þrjá hópa, járnsteina (e. irons), járn-bergsteina (e. stony irons) og bergsteina (e. stones). Lang-algengastir eru bergsteinar, 94%. Ein tegund bergsteina, kola-kondrítar (e. carbonaceous chondrites), er sennilega „upphaflegust“ loftsteina, líkust því efni sem jörðin myndaðist úr. Síðan aðgreindust efnin í jörðinni og hún skiptist í járn-nikkel kjarna, (jarð)möttul úr eðlisþungum silíkakat-steindum, og tiltölulega eðlislétta (jarð)skorpu.

Mestur hluti loftsteina er talinn vera brot úr misstórum hnöttum sem í árdaga höfðu þróast með svipuðum hætti og jörðin en síðan brotnað upp í innbyrðis árekstrum: járnsteinar eru brot úr járn-nikkel kjörnum, bergsteinar brot úr möttulefni, en í járn-bergsteinum höfðu járnmálmur og silíköt ekki aðskilist að fullu – kannski of stuttur tími eða þyngdarsviðið of veikt. Loftsteinar sem raktir eru til tunglsins eða Mars hafa orðið til við árekstur loftsteina við þessa himinhnetti þannig að grjót og ryk þeyttist út í geiminn.

Allir loftsteinar eru svartir að lit, eðlisþungir og segulmagnaðir. Þeir líkjast því að flestu leyti algengu íslensku grjóti — í fyrstu atrennu væri það helst eðlisþyngdin sem skæri á milli, auk þess sem loftsteinar hafa oftast glerjað yfirborð eftir hraðferð gegnum andrúmsloftið. Eðlisþyngd járnsteina er 7-8 g/cm³, járn-bergsteina um 4,5 en meiri hluta bergsteina 3,3-3,4. Loftsteinar eru aldrei blöðróttir, en eðlisþyngd blöðrulausts, fersks basalts er 2,7-3,0 g/cm³. Blöðrótt basalt er léttara, en ólivínríkt basalt (pikrít) sennilega við efri mörkin (3,0 g/cm³). Brot úr jarðmöttlinum (peridótít), sem víða finnast á eldfjallasvæðum en aldrei hafa fundist hér á landi, hafa eðlisþyngd allt að 3,25 g/cm³.

Sennilega eru vænlegustu leitarstaðir loftsteina yfirborð jökla þar sem sumarbráðnun er meiri en ákoma vetrar. Þeir skera sig úr hvítum ísnum og safnast á yfirborðið eftir því sem jökullinn bráðnar. Leiðangrar hafa verið gerðir til Suðurskautslandsins til að leita að loftsteinum.

Telji einhver sig hafa fundið hugsanlegan loftstein hér á landi er skynsamlegt að hafa samband við Náttúrufræðistofnun, Ísor eða Jarðvísindastofnun Háskólans þar sem kunnátta og tæki til greiningar eru fyrir hendi.

Mynd:

• Loftsteinn lagður að nýbyggingu Háskólans í Reykjavík | Fréttir | Stjörnuskoðun. (Sótt 24. 9. 2013).

...