Eru til einhverjar plöntur á Íslandi sem éta kjöt?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Eru til einhverjar plöntur á Íslandi sem éta kjöt?
Plöntur sem 'éta kjöt' stunda svokallað ránlífi, það er veiða sér dýr til matar. Með því fá þær mest af næringarefnum úr vefjum dýra. Það eru aðallega skordýr eða aðrar tegundir liðfætla (Arthropoda) sem finnast á matseðli slíkra plantna.

Þessar plöntur mætti nefna ránplöntur. Þær hafa aðlagast aðstæðum í næringarsnauðum jarðvegi, svo sem í jarðvegi sem er fátækur af niturefnasamböndum. Slíkan jarðveg má meðal annars finna í klettum. Hinn þekkti breski náttúrufræðingur Charles Darwin hafði sérstakan áhuga á þessum plöntum og ritaði merka bók um þær sem kom út árið 1875. Bókin bar heitið Insectivorous plants sem þýðir bókstaflega 'plöntur sem éta skordýr'. Nú eru þekktar um 650 plöntur sem laða að sér og fanga bráð og leysa hana loks upp með meltingarensímum sínum.

Flóra ránplantna er mjög fátækleg í Evrópu, samanborið við flóruna sunnar á hnettinum. Í Evrópu fyrirfinnast aðeins fimm ættkvíslir ránplantna: Aldrovanda, Drosera, Drosophyllum, Pinguicula og Utricularia. Á Íslandi eru tvær tegundir jurta sem teljast skordýraætur. Önnur þeirra er lyfjagras (Pinguicula vulgaris) sem er lítil jurt af blöðrujurtaætt. Hún veiðir lítil skordýr með klístri sem frumur á ysta borði jarðlægra blaða hennar seyta.

Lyfjagras finnst yfirleitt í votlendi og lyngmóum og er algengt um allt land. Lyfjagras er, eins og nafnið bendir til, notað til grasalækninga enda eru mörg virk efni í plöntunni, svo sem bark-, bensól- og valerínsýrur. Auk þess inniheldur plantan hvata, það er ensím, sem hleypir upp mjólk en var hún áður fyrr notuð til skyrgerðar. Gamalt heiti hennar er einmitt hleypigras.

Hin tegundin er blöðrujurt (Utricularia minor). Hún er lítil og rótarlaus og vex fljótandi í vatni, svo sem í mýrarpollum eða blautum flóum innan um stör. Blöðrujurtin hefur nokkurs konar veiðiblöðrur en þær notar hún til þess að veiða smádýr sem leynast í vatninu. Jurtin hefur verið á miklu undahaldi hér á landi síðastliðna áratugi vegna framrásar votlendis, auk þess sem mótekja hefur að mestu lagst af hér á landi. Við mótekju myndast pollar sem eru ákjósanlegir vaxtarstaðir fyrir plöntuna. Þar sem hún vex geta myndast allmiklar flækjur í vatninu.

Heimild:

• Flóra Íslands: Flóran: Blómplöntur. (Skoðað 12.8.2013).

Myndir:

• Pinguicula vulgaris - Wikipedia, the free encyclopedia. (Sótt 12.8.2013).
• Utricularia minor - Wikipedia, the free encyclopedia. (Sótt 12.8.2013).

...