Eru hákarlar með heitt blóð?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Eru hákarlar með heitt blóð?
Í svari Jóns Más Halldórssonar við spurningunni Eru mörgæsir með kalt blóð? kemur fram að í stað þess að tala um 'heitt' eða 'kalt blóð' nota líffræðingar hugtökin jafnheitt blóð (e. endothermic) og misheitt (e. exothermic). Um dýr sem hafa jafnheitt blóð gildir að mjög litlar sveiflur verða á líkamshita þeirra. Þetta á til að mynda við um menn. Hitasveiflur hjá dýrum með misheitt blóð eru hins vegar miklar og ræðst líkamshitinn af hitanum í umhverfinu. Líkamshiti þeirra getur farið upp í 40°C og niður í fáeinar gráður.

Fiskar eru meðal þeirra dýra sem hafa misheitt blóð. Hákarlar teljast til fiska og flestar tegundir hákarla hafa misheitt blóð. Nokkrar hákarlategundir eru þó undantekningar frá þessu og geta verið með hærri líkamshita en hiti umhverfisins. Þessir hákarlar eru með þróað æðakerfi þar sem hiti framleiddur í vöðvunum varðveitist og dreifist um líkamann með blóðinu. Sumar hákarlategundir hafa þess vegna að hluta til jafnheitt blóð.

Salmon shark (Lamna ditropis) er sú hákarlategund sem kemst næst því að hafa jafnheitt blóð. Þessi tegund lifir í Norður-Kyrrahafi.

Meðal hákarla sem geta haft hærri líkamshita en er í umhverfi þeirra er hvíthákarlinn eða hvítháfurinn (Carcharodon carcharias) en hann getur hitað upp magann, heilann og sundvöðva. Sá hákarl sem lengst hefur náð á þessari braut er líklega tegund sem á ensku kallast Salmon shark (Lamna ditropis) sem mætti útleggja sem laxhákarl á íslensku. Hjá þessari tegund getur líkamshitinn verið þónokkuð hærri en hiti sjávar og haldist nokkuð stöðugur.

Stjórnun líkamshitans er talin gefa þessum tegundum forskot á aðra hákarla, þeir eru ekki eins háðir ákveðnum sjávarhita og margar aðrar fisktegundir og þeir geta náð töluverðum sundhraða í köldum sjó.

Heimildir og mynd:

• Ichthyology - Florida Museum of Natural History.
• Sharks.org.
• Salmon shark á Wikipedia.
• North Pacific Salmon Sharks á Marine Biology & Oceanography @ Suite101.
• Mynd: The National Ocean Sciences Bowl. Sótt 14. 10. 2011.

...