Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.
Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar
um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að
svara öllum spurningum.
Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að
svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki
nægileg deili á sér.
Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.
Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!
Eru krossfiskar fiskar? Hvað borða þeir? Hvar er munnurinn á þeim?
Þrátt fyrir heitið eru krossfiskar (Asteroidea) ekki fiskar heldur tilheyra þeir fylkingu skrápdýra (Echinodermata). Innan þeirrar fylkingar eru meðal annars ígulker (Echinoidea), slöngustjörnur (Ophiuroidea) og sæbjúgu (Holothuroidea).
Munnurinn á krossfiskum er á neðri hlið dýrsins. Þegar krossfiskar éta geta þeir hvolft maganum út úr munninum og melt bráðina að hluta utan líkamans. Síðan er hálfmelt fæðan tekin inn og lokið við að melta hana þar.
Flestar tegundir krossfiska eru hræætur eða rándýr. Krossfiskar veiða meðal annars snigla (Gastropoda), samlokur (Bivalvia), krabbadýr (Crustacea), aðrar tegundir skrápdýra og jafnvel fiska (Pisces).
Sumir krossfiskar eru mjög sérhæfðir í fæðuvali en aðrir eru algjörir tækifærissinnar. Hreinir tækifærissinnar leggjast á hræ og éta nær allar tegundir sem þeir komast í. Meðal annars hafa rannsóknir sýnt að tegund af ættkvíslinni Meyenaster leggur sér til munns meira en 40 tegundir sjávarhryggleysingja, aðallega önnur skrápdýr og lindýr (Mollusca).
Krossfiskur að gæða sér á kræklingi.
Sem dæmi um krossfiska sem eru sérhæfðir í fæðuvali má nefna tegundirnar Stylasterias forreri og Astrometis sertulifera sem finnast á sendnum botni undan vesturströnd Bandaríkjanna. Þessar tegundir nema lykt af fiski sem leynist í sandbotninum, staðsetja sig fyrir ofan hann, grafa sig niður að honum og læsa svo “klónum” á bráðina þegar þær ná til hennar.
Nokkur dæmi eru um krossfiska sem leggjast á kóralla. Kunnasta dæmið er tegundin Acanthaster planci sem finnst á miðbaugssvæðum Kyrrahafsins. Þar hafa komið upp tilvik þar sem offjölgun hjá tegundinni leiddi til gríðarlegs tjóns á kóröllum á stórum svæðum.
Krossfiskar geta verið miklir tjónvaldar í sjávardýraeldi víða um heim. Meðal annars geta þeir lagst á ostrur og valdið umtalsverðu tjóni. Þetta vandamál er til að mynda vel þekkt í Frakklandi.
Loks má geta þess að nokkrar tegundir krossfiska sía fæðu úr sjó eða eru setætur (Porania, Henricia og Ctenodiscus spp).
Heimild og mynd:
Barnes R. D., Invertebrate zoology 5. útg. Saunders College publishing. 1987.