Hvernig verða eldkeilur til?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvernig verða eldkeilur til?
Eldkeilur, en svo kallast mikil keilulaga eldfjöll, myndast þar sem síendurtekin eldgos verða um sömu gosrás og kvikan kemur úr sama kvikukerfi. Eldkeilur geta verið virkar svo hundruðum þúsunda ára skiptir. Þar sem kvikan verður til á sama stað undir eldfjallinu og kemur upp um sama gosop, hleðst hún upp yfir því og myndar keilurnar, þar sem hraun og gjóskulög eru á víxl.

Eldkeilur gjósa yfirleitt þróaðri kviku, það er kviku sem hefur breytt um efnasamsetningu í kvikuhólfi undir eldfjallinu. Lesa má um kvikuhólf í svari Sigurðar Steinþórssonar við spurningunni Hvað er megineldstöð?

Eldkeilur eru algengastar á svæðum þar sem úthafsskorpa gengur inn undir meginlandsskorpu og verður kvikan sem fæðir eldfjöllin til við uppbræðslu, en lítillega er fjallað um gosvirkni á þess konar flekamótum í svari Sigurðar Steinþórssonar við spurningunni Hvernig myndast fellingafjöll? Þannig er eldkeilur að finna hringinn í kringum Kyrrahafið til að mynda Mt. St. Helens í Washingtonfylki í Bandaríkjunum, Redoubt í Alaska og Fúsíjama í Japan.

Eldkeilur finnast víðar, til dæmis Vesúvíus og Etna á Ítalíu. Ennfremur er nokkrar eldkeilur að finna á Íslandi. Þekktastar þeirra og að margra mati þær fallegustu eru Hekla, Eyjafjallajökull og Snæfellsjökull. Hekla er raunar ílöng eftir gossprungustefnu og því ekki keilulaga nema horft sé á hana úr suðvestri. Hún er því gjarnan flokkuð sem eldhryggur en slíkir hryggir myndast á sama hátt og eldkeilur, það er við síendurtekin gos, að því undanskildu að kvikan kemur upp á fleiri en einum stað.

Myndir:

• Kodaki fuji frm shojinko.jpg - Wikimedia Commons. Birt undir CC BY-SA 3.0 leyfi. (Sótt 2.12.2021).
• Mt. St. Helens National Volcanic Monument pic 2.jpg. Birt undir CC BY-SA 4.0. (Sótt 2.12.2021).

...