Hvað merkir orðið „blá“ í samhenginu „mýrar og blár“ og „engjar og blár“?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað merkir orðið „blá“ í samhenginu „mýrar og blár“ og „engjar og blár“?
Kvenkynsorðið blá í merkingunni ‘mýri, flói, flatlendi sem liggur undir vatni’ þekkist í málinu að minnsta kosti frá 18. öld. Ritmálsskrá Orðabókar Háskólans á til dæmis þrjár heimildir eftir Árna Magnússon handritasafnara úr verkinu Arne Magnussons levned og skrifter sem gefið var út 1930.

Blá heiter hvar vætueinge er, og vatned eigi diupara enn sem ná kunni i kálfaspord edur midiann legg.

blá kallar þeir og i Medallandi (ad eg hygg) þar gras vex upp ur sandinum.

Blá fæm. generis. grunnar tiarner þar gras vex upp ur.

Blá er nokkuð staðbundið orð frá austan- og suðaustanverðu landinu. Árni hafði til dæmis eina heimild sína úr Meðallandi. Hallgrímur Scheving, kennari í Bessastaðaskóla, fór að safna til íslenskrar orðabókar og merkti sérstaklega við orð sem hann taldi staðbundin. Meðal orða sem hann taldi bundin Austurlandi er blá sem hann sagði merkja ‘stór mýri milli ása’. Danski fræðimaðurinn Rasmus Christian Rask, sem var á ferð um Ísland 1814 og 1815, skráði einnig hjá sér orð sem hann heyrði og þekkti ekki. Eitt þeirra var blá sem hann sagði merkja ‘mýri, flói’ og væri austfirskt (sjá Guðrún Kvaran 2000:208).

Kvenkynsorðið blá er í nefnifalli og þolfalli fleirtölu blár (það er blár, um blár), samanber setninguna sem nefnd var í fyrirspurninni.

Heimildir og mynd:

• Guðrún Kvaran. 2000. Nokkrar athuganir á orðum á suðaustanverðu landinu. Íslenskt mál og almenn málfræði. Íslenska málfræðifélagið, Reykjavík.
• Ritmálssafn Orðabókar Háskólans. Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum. (Sótt 11. janúar 2025).
• Sigfús Blöndal. 1920-1924. Íslensk-dönsk orðabók. Gutenberg, Reykjavík.
• Yfirlitsmynd: Pixabay. https://pixabay.com/photos/iceland-nature-volcano-lake-1870877

...