Vísindavefurinn: Ef gos hefst nærri Þorbirni gæti hraun þá runnið inn í Grindavík?

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

Hlusta

Ef gýs nærri Þorbirni getur það vissulega gerst að hraun rynni inn í Grindavík. Það fer þó eftir hvar gossprunga er staðsett hversu útsettur bærinn er fyrir hraunrennsli. Ítarlegar upplýsingar um möguleikana má finna í nýlegri skýrslu sem tekin var saman 2023 á Veðurstofu Íslands. Í skýrslunni er hætta á Reykjanesskaga vestan Kleifarvatns metin með tilliti til hrauna-, gasmengunar- og gjóskufallsvá.

Á blaðsíðu 15 í skýrslunni er birt kort þar sem landfræðileg afmörkun gossprungna sem gætu veitt hrauni inn í Grindavík og Þórkötlustaðahverfi er sýnd. Þar er átt við hraunflæði meðalstórra (0,3 km³) eða lítilla (0,02 km³) hraungosa en til samanburðar má geta þess að rúmmál gossins í Fagradalsfjalli 2021 var 0,15 km³ (sjá nánar í svari við spurningunni Hversu stórt var gosið í Geldingadölum?)

Kortið sýnir landfræðilega afmörkun gossprungna sem gætu veitt hrauni inn í Grindavík og Þórkötlustaðahverfi. Breiða rauða línan afmarkar upptök miðlungsstórra hrauna (0,3 km³) og mjóa rauða línan upptök lítilla hrauna (0,02 km³). Ef lítið eða meðalstórt hraungos hefst á gossprungu sem er fyrir utan rauðu línurnar tvær benda hermanir úr hraunflæðilíkönum til þess að hraun mundi ekki renna inn í Grindavík né Þórkötlustaðahverfi.

Í stuttu máli má draga möguleikana saman á eftirfarandi hátt: Ef gýs norðan eða nokkuð vestan Þorbjarnar, færi hraun einkum til suðurs og suðvesturs og gæti náð að sjó vestan Grindavíkur. Grindavík sjálf væri ekki í beinni hættu. Ef gos kæmi upp á eða nærri Sundhnúkasprungunni, þar sem síðast gaus fyrir um 2000 árum, myndi gos á norðurhluta valda hraunrennsli til vesturs í átt að Svartsengi og Bláa lóninu auk þess að leita til austurs. Hraun sem kæmi upp milli Sundhnúks og Hagafells gæti sent hraun til vesturs í átt að Svartsengi, til austurs og suðausturs og þar með í átt að Grindavík, og það sama gerðist ef hraun færi til suðurs meðfram Grindavíkurvegi. Gos sunnan þess svæðis, myndi senda hraun í átt að Grindavík.

Heimild og mynd:

Bergrún Arna Óladóttir, Melissa Anne Pfeffer, Sara Barsotti og Bogi B. Björnsson. (Júní 2023). Langtímahættumat Reykjanesskaga vestan Kleifarvatns: Hrauna-, gasmengurnar- og gjóskufallsvá. Veðurstofa Íslands. (Sótt 15.11.2023).

Upprunalega spurningin hljóðaði svona: Ef gos hefst kringum Þorbjörn. Hvert væri líklegast að hraun myndi renna?

Senda grein til vinar

Sendu inn spurningu

Ef gos hefst nærri Þorbirni gæti hraun þá runnið inn í Grindavík?

Höfundar

Útgáfudagur

Síðast uppfært

Spyrjandi

Efnisorð

Tilvísun

Tengd svör

Hvað getið þið sagt mér um eldvirkni á Reykjanesskaga?

Hvers konar gos hafa orðið á Reykjanesskaga?

Er vitað hversu mörg eldgos urðu á Reykjanesskaganum á síðasta eldgosatímabili?

Hversu stórt var gosið í Geldingadölum?

Senda grein til vinar

Sendu inn spurningu

Ef gos hefst nærri Þorbirni gæti hraun þá runnið inn í Grindavík?

Höfundar

Útgáfudagur

Síðast uppfært

Spyrjandi

Efnisorð

Tilvísun

Deila

Tengd svör

Hvað getið þið sagt mér um eldvirkni á Reykjanesskaga?

Hvers konar gos hafa orðið á Reykjanesskaga?

Er vitað hversu mörg eldgos urðu á Reykjanesskaganum á síðasta eldgosatímabili?

Hversu stórt var gosið í Geldingadölum?

Senda grein til vinar