Hvar í sjónum við Ísland lifa marglyttur?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvar í sjónum við Ísland lifa marglyttur?
Um 200 tegundir af marglyttum (Scyphozoa) eru þekktar. Líkt og á við um flestar tegundir hveldýra finnast marglyttur aðallega í efstu lögum sjávar þar sem þær berast með hafstraumum. Þó eru dæmi um tegundir sem lifa í djúpsjónum.

Sex tegundir marglytta finnast við Ísland. Þrjár þeirra á lifa á grunnslóð, það eru bláglytta (Aurelia aurita) sem er mjög algeng við strendur landsins, brennihvelja (Cyanea capillata) sem er stærsta marglyttan sem hér finnst og blálogi (Cyanea lamarckii) sem er fremur sjaldséð tegund. Þrjár djúpsjávartegundir þekkjast við landið, það eru Periphylla periphylla, Haliclystus octoradiatus og Halimocyathus lagena en ekki er vitað til þess að þeim hafi verið gefin íslensk heiti. Þá er talið líklegt að ein tegund til viðbótar, Atolla parva, finnist djúpt á Íslandsmiðum.

Marglyttur við Ísland hafa lítið verið rannsakaðar og því er vitneskja um þær nokkuð brotakennd. Rannsóknir sem fram fóru á árunum milli 1930 og 1940 sýndu að marglyttur var að finna allt í kringum landið en mismikið af þeim eftir svæðum og mánuðum. Árin 2007 og 2008 voru tekin sýni á nokkrum stöðum við Ísland með það að markmiði að afla nýrri upplýsinga um dreifingu og fjölda marglytta við strendur landsins og voru brennihveljan og bláglyttan í brennidepli rannsóknarinnar.

Rannsóknin leiddi í ljós að dreifing marglytta við landið virðist hafa breyst frá fyrri rannsóknum. Brennihvelja fannst ekki við Vesturland, þar sem hún hafði fundist nokkrum áratugum áður, heldur hafði útbreiðslan færst norðar en áður var. Talið er hugsanlegt að Vestfirðir séu uppvaxtarsvæði brennihvelju fyrir Íslandsmið og hún dreifist þaðan með straumum og hlýsjó norðan við landið. Uppvaxtarsvæði bláhvelju virðist hins vegar vera víða við strendur landsins.

Marglyttur finnast stundum í fjörum, bæði lifandi í pollum og í sjávarmálinu, en einnig reknar á ströndinni. Þær verða helst fréttaefni þegar fjölda þeirra skolar á land eða þegar þær valda usla í fiskeldi eins og hefur gerst.

Heimildir og mynd:

• Guðjón Már Sigurðsson. (2009). Gelatinous zooplankton in Icelandic coastal waters with special reference to the scyphozoans Aurelia aurita and Cyanea capillata. Lokaverkefni til MS-gráðu, verkfræði- og náttúruvísindasviði Háskóla Íslands. (Sótt 11.8.2023).
• Guðjón Már Sigurðsson. (e.d). Marglyttur við Íslandsstrendur - magn og útbreiðsla árin 2007-2008. (Sótt 11.8.2023).
• Fannar Þeyr Guðmundsson, Guðjón Már Sigurðsson, Ástþór Gíslason og Jörundur Svavarsson. (2009). Marglyttur við Íslandsstrendur árin 2007-2008. (Sótt 11.8.2023).
• Hreiðar Þór Valtýsson. (2011). Marglyttur. Vistey. (Sótt 11.8.2023).
• Halldór Pálmar Halldórsson. (2014, 31. janúar). Ég sá dauðar marglyttur í hundraðatali í Hvalfirði, hvað veldur þessum dauða? Vísindavefurinn. (Sótt 11.8.2023).
• Ólöf Rún Skúladóttir. (2021, 16. september). Marglytta veldur afföllum í fiskeldi eystra. RÚV.is. (Sótt 11.8.2023).
• Hallur Már Hallsson. (2013, 6. ágúst). Marglyttur í þúsundatali á land. MBL.is. (Sótt 11.8.2023).
• Nanna Elísa Jakobsdóttir. (2016, 6. júlí). Fleiri marglyttur í Nauthólsvík en áður - myndband. Visir.is. (Sótt 11.8.2023).
• Moon jellyfish at Gota Sagher.JPG - Wikimedia Commons. Höfundur myndar: Alexander Vasenin. Birt undir Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported leyfi. (Sótt 11.8.2023).

...