Hvað getið þið sagt mér um náttúru og dýralíf á Filippseyjum?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað getið þið sagt mér um náttúru og dýralíf á Filippseyjum?
Filippseyjar samanstanda af 7641 eyjum og eru margar þeirra mjög smáar. Samtals er flatarmál þeirra um 300 þúsund km² eða tæplega þrisvar sinnum stærð Íslands. Talið er að í upphafi 20. aldar hafi um 70% af eyjunum verið skógi vaxið, en undir lok aldarinnar hafi skóglendi verið um 20%. Mikið hefur því verið gengið á heimkynni hinna ýmsu dýrategunda með tilheyrandi afleiðingum. Lífríki eyjanna er engu að síður afar fjölskrúðugt og teljast eyjarnar vera einn af „heitum reitum“ á þurrlendi jarðar, þegar kemur að fjölbreytni dýra- og gróðurlífs. Tíðni uppgötvana nýrra tegunda er líka töluvert há á Filippseyjum í samanburði við flest önnur lönd heims og þar af leiðandi er fjöldi einlendra tegunda (e. endemic, tegundir sem ekki þekkjast annars staðar) líka mikill. Á hinn bóginn eru líka óvenju margar tegundir taldar í hættu ef miðað við stærð landsins.

Rétt er að taka fram að í stuttu svari á Vísindavefnum er engin leið að gefa tæmandi upplýsingar um dýralíf tiltekins lands eða svæðis heldur einungis hægt að nefna örfá dæmi.

Á Filippseyjum er eitt mesta safn af einlendu fuglalífi jarðar. Heimildum ber ekki saman um fjölda fuglategunda en samkvæmt BirdLife International er heildarfjöldi tegunda rétt tæplega 600, þar af 258 einlendar. Aðeins í Ástralíu og Indónesíu eru fleiri einlendar tegundir. Það væri langt mál að fjalla um fuglalíf eyjanna en þó má minnast á þjóðarfuglinn, sem er hinn sjaldgæfi filippseyjaörn (Pithecophaga jefferyi) sem finnst í regnskógunum eyjanna. Hann hefur gjarnan verið kallaður apaætuörn eða monkey-eating eagle á ensku, því talið var að hann lifði fyrst og fremst á öpum. Nú er vitað að fæða hans er mun fjölbreyttari, allt eftir aðstæðum á hverjum stað, en smá og meðalstór spendýr eru stór þáttur á matseðlinum. Filippseyjaörninn er talinn vera í mikilli útrýmingarhættu þar sem verulega hefur gengið á búsvæði hans, aðallega vegna skógarhöggs og aukins landbúnaðar. Fuglinn er alfriðaður en talið er að heildarstofnstærð hans er sé aðeins á bilinu 180-500 fuglar.

Eyjarnar eru einnig mikið gósenland skriðdýra en samkvæmt alþjóða náttúruverndarsamtökunum IUCN finnast 348 tegundir skriðdýra á eyjunum og er mikill meirihluti þeirra einlendar. Að minnsta kosti 27 skriðdýrategundir teljast vera í viðkvæmri stöðu eða í útrýmingarhættu en líklega eru þær mun fleiri þar sem ónógar upplýsingar eru um stöðu rúmlega 50 tegunda. Af fágætum skriðdýrategundum má nefna ferskvatnskrókódíllinn (Crocodylus mindorensis, e. Philippine crocodile) sem er einlendur og álitinn sjaldgæfasta tegund krókódíla. Talið er að heildarstofnstærð hans í villtri náttúru eyjanna sé einungis um 100 einstaklingar.

Dæmi um aðrar einlendar og fágætar tegundir skriðdýra eru filippseyska skógarskjaldbakan (Siebenrockiella leytensis, e. Philippine forest turtle) sem þrátt fyrir nafnið er ferskvatnsskjaldbaka sem fyrst var lýst um 1920 en fannst ekki aftur fyrr en 1988, og tvær tegundir eðla sem fyrst var lýst á þessari öld, panay-eðlan (Varanus mabitang, e. Panay monitor) og eðla kennd við Sierra Madre-fjallgarðinn (Varanus bitatawa, e. Northern Sierra Madre forest monitor).

Samkvæmt IUCN eru 115 tegundir froskdýra á Filippseyjum og eru yfir 80% þeirra einlendar. Meðal annars má nefna ættkvíslina Platymantis sem ein og sér telur mögulega allt að 60 tegundir sem flestar finnast hvergi annars staðar. Af þeim 115 froskdýrategundum sem finnast á Filippseyjum hefur hátt í 30 verið lýst á síðustu 25 árum. Þótt tegundum hafi fjölgað mikið síðustu áratugi þegar nýjum tegundum er lýst, þá eru áhyggjur af afkomu margar tegunda. Að minnsta kosti 27 tegundir eru taldar í viðkvæmri stöðu eða í útrýmingarhættu.

Á Filipseyjum finnast rúmlega 200 tegundir landspendýra samkvæmt IUCN. Eins og gildir um aðra hópa er meirihluti þeirra einlendur. Nagdýr eru stærsti ættbálkurinn með 95 tegundir og næst á eftir koma leðurblökur með 75 tegundir. Sem dæmi um þá miklu fjölbreytni sem er í spendýrafánunni má nefna Crateromys schadenbergi (e. Giant bushy-tailed cloud rat), loðna trjárottu sem getur orðið rúmlega 70 cm á lengd, nokkrar tegundir af Rhynchomys-rottum, sem eru tiltölulega litlar með mjög langt trýni og lifa aðallega á ormum, filippseyska fluglemúrinn (Cynocephalus volans, e. Philippine flying lemur), sem þó er ekki lemúr heldur tilheyrir feldvængjum (Dermoptera) og flýgur ekki, heldur svífur eða hoppar á milli trjágreina, dádýr af nokkrum tegundum, fimm tegundir villisvína og sex tegundir rándýra.

Heimildir og myndir:

• CNN Philippines. (2016, 20. febrúar). More islands, more fun in PH. (Sótt 15.3.2023).
• Wikipedia. Geography of the Philippines. (Sótt 15.3.2023).
• Wikipedia. Wildlife of the Philippines. (Sótt 15.3.2023).
• BirdLife International. BirdLife Data Zone. (Sótt 15.3.2023).
• Gabrielsen, P. What factors put Philippine birds at risk of extinction? University of Utha - College of Science. (Sótt 15.3.2023).
• Kittelberger K.D. o.fl. (2021). Biological Correlates of Extinction Risk in Resident Philippine Avifauna. Front. Ecol. Evol. 9:664764. (Sótt 15.3.2023).
• Diesmos, A.C. (2015). Amphibians of the Philippines, Part I: Checklist of the Species. Proceedings of the California Academy of Sciences, 62(20). (Sótt 15.3.2023).
• Diesmos, A.C. o.fl. (2002). Philippine Amphibians and Reptiles: An Overview of Species Diversity, Biogeography, and Conservation. ResearchGate. (Sótt 15.3.2023).
• IUCN 2023. The IUCN Red List of Threatened Species. (Sótt 15.3.2023).
• Mynd af erni: Philippine Eagle an Endangered Species.jpg - Wikimedia Commons. Höfundur myndar Sinisa Djordje Majetic. Birt undir Creative Commons Attribution-ShareAlike 2.0 Generic (CC BY-SA 2.0) leyfi. (Sótt 16.3.2023).
• Mynd af krókódíl: Crocodylus mindorensis by Gregg Yan 01.jpg - Wikimedia Commons. Höfundur myndar Gregg Yan. Birt undir Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported leyfi. (Sótt 16.3.2023).
• Mynd af leðurblöku: A Giant Golden-Crowned Flying Fox (Acerodon jubatus) spreading its wings in the Philippines.jpg - Wikimedia Commons. Höfundur myndar: Luke Marcos Imbong. Birt undir Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International leyfi. (Sótt 16.3.2023).

...