Hvað er vitað um mannsnafnið Surtur?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað er vitað um mannsnafnið Surtur?
Spurningin í heild sinni hljóðaði svona:

Orðið „surtur“ (sem jafnvel fyrirfinnst í goðafræði sem mannanafn) virðist á einhverjum tímapunkti hafa fengið heldur neikvæða merkingu en hvenær og hvers vegna er talið/líklegt að þetta hafi gerst?

Eiginnafnið Surtur kemur fyrir í þremur Íslendingasögum, Njálu (Surtur Ásbjarnarson í Kirkjubæ), Vatnsdælu (Surtur Ingólfsson) og Laxdælu (Surtur Þorsteinsson). Í Vatnsdæla sögu segir (stafsetningu breytt):

Ingólfur átti tvo sonu við konu sinni, og hétu þeir Surtur og Högni. Þeir voru báðir gjörvulegir menn. (ÍF VIII: 106–107).

Hvergi er nokkuð neikvætt að finna sem tengst gæti nafninu Surtur í Íslendingasögum en af því sem fram er komið var það sárasjaldgæft. Allnokkrir karlar hétu aftur á móti Svartur og voru margir þeirra þrælar. Enginn Surtur er nefndur í Landnámu. Í Annálum 1400–1800 er ekki heldur nefndur Surtur en einn Svartur sem lést seint á 18. öld.

Í Völuspá er sagt frá því að Surtur muni koma í ragnarökum með glóandi sverð og berjast við bana Belja, sem var Freyr, og flest goðin falla í þessum bardaga. Eldur gleypti síðan allan heiminn.

Á manntalsvef Þjóðskjalasafns Íslands eru birt öll manntöl frá 1703 til 1920 og er þar engan Surt að finna. Ég hygg að sögur af jötninum Surti eigi þar stóran þátt.

Heimild og mynd:

• ÍF VIII = Íslensk fornrit VIII: Vatnsdæla saga. Einar Ólafur Sveinsson gaf út. Hið íslenska fornritafélag, Reykjavík 1939.
• Mynd: Surtur - Wikipedia.org. (Sótt 5.10.2021).

...