Get ég stofnað kirkju á Íslandi?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Get ég stofnað kirkju á Íslandi?
Öll spurningin hljóðaði svona:

Þarf að uppfylla skilyrði um lágmark, eða hvað þarf til að stofna kirkju á Íslandi? Ætli það þurfi einhvern lágmarksfjölda safnaðarmeðlima? Ég finn ekkert um það, með fyrirfram þökk fyrir svarið.

Stutta svarið er einfaldlega að öllum er frjálst að stofna kirkju eða trúarsamfélag og iðka sína trú án þess að tilkynna stjórnvöldum sérstaklega um slíkt. Eins og fram kemur í svari við spurningu um sértrúarsöfnuði er trúfrelsi bundið í stjórnarskrá lýðveldisins og ljóst að trúarhreyfingar eru ekki bannaðar.

Þrátt fyrir trúfrelsið gilda hins vegar sérstök lög um skráð trú- og lífsskoðunarfélög sem þiggja sóknargjöld úr ríkissjóði. Trúfélög njóta ákveðinnar sérstöðu því ríkissjóður greiðir þeim tiltekna fjárhæð sem miðast við fjölda skráðra félagsmanna og lögin eru sett til þess að aðgreina trúfélög frá félagasamtökum sem eiga ekkert skylt við trúarbrögð eða lífsskoðanir. Í II. kafla laganna eru nokkur skilyrði sett fram sem þess háttar félögum ber að fylgja. Eitt þeirra er krafan um lágmarksfjölda félagsmanna. Sá fjöldi er í dag 25 samkvæmt reglugerð sem var sett 2014.

Auk lágmarksiðkendafjölda þurfa skráð trúfélög að uppfylla ýmis önnur skilyrði. Starfsemi félagsins þarf að vera stöðug og félagsmenn eiga að taka virkan þátt í starfi þess. Félaginu er einnig skylt að sjá um athafnir sem trúfélög hafa verið þekkt fyrir að sinna, svo sem jarðarfarir, útfarir, fermingar og fleira. Félögin þurfa einnig að skila inn ársreikningum og gera stjórnvöldum grein fyrir fjárhag sínum og tilgreina hvernig þau hafa nýtt sóknargjöld sem þau fá úr ríkissjóði.

Í þessu samhengi er athyglisvert að skoða dóm Héraðsdóms Reykjavíkur í nýlegu máli trúfélagsins Zuism gegn íslenska ríkinu. Þar taldi dómurinn réttmætt að stöðva greiðslu sóknargjalda þar sem félagið hafði ekki sannað að trúarhald þess væri reglulegt eða að félagið iðkaði nokkra trúarstarfsemi í raun.

Félög á Íslandi verða því ekki skráð sem trúfélög nema þau hafi að minnsta kosti 25 meðlimi sem deila trú á tilteknar lífsskoðanir sem miðast við ákveðin siðferðisgildi og mannrækt. Auk þess verður félagið að iðka trú sína reglulega og sannanlega.

Heimildir:

• Dómur í máli Zuism gegn Ríkissjóði Íslands nr E-1788/2019. Héraðsdómstóll Reykjavíkur. (Sótt 29.05.2020).
• Lög nr. 108/1999 um skráð trúfélög og lífskoðunarfélög. https://www.althingi.is/lagas/150b/1999108.html. (Sótt 29.05.2020).
• Reglugerð um skráningu trúfélaga og lífskoðunarfélaga. Innanríkisráðuneytið. (Sótt 29.05.2020).

Mynd:

• Druidry (modern) - Wikipedia. (Sótt 8.06.2020).
Myndina tók Andrew Dunn - Andrew Dunn Photography, og hún er birt undir leyfinu CC BY-SA 2.0

...