Hver er munurinn á heimastjórn og sjálfstjórn?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hver er munurinn á heimastjórn og sjálfstjórn?
Í stuttu máli á hugtakið sjálfstjórn við um þau landsvæði sem stjórna sér sjálf en heimastjórn er aðallega notað um nýlendur sem njóta einhverrar sjálfstjórnar.

Landsvæði sem er undir stjórn ákveðins ríkis getur notið sjálfstjórnar í einhverjum mæli. Sé sjálfstjórnin töluverð hvað varðar framkvæmdarvald, löggjafarvald og jafnvel dómsvald gæti stjórn þess verið kölluð heimastjórn. Það á sérstaklega við ef heimamenn hafa barist fyrir slíkri sjálfstjórn á þeirri forsendu að þeir vilji ekki vera undir erlendri stjórn.

Það að fá „heimastjórn“ hefur verið mikilvægur áfangi í sjálfstæðisbaráttu nýlendna og þýðir almennt að heimamenn fá framkvæmdarvald auk löggjafar- og dómsvalds í einhverjum mæli.

Hugtakið heimastjórn er hins vegar ekki notað um sjálfstjórn svæða innan ríkja sem eru sambandsríki, samanber til dæmis Bandaríkin, Þýskaland og Rússland. Sambandsríki samanstendur af fylkjum eða ríkjum sem hafa sjálfstjórn í tilteknum málaflokkum. Fylkin/ríkin geta hins vegar ekki skuldbundið sambandsríkið alþjóðlega né geta þau gefið út vegabréf til íbúanna, svo dæmi séu tekin, því þau eru ekki fullvalda. Sama á við um svæði sem hafa heimastjórn, þau eru eftir sem áður hluti stærra ríkis.

Sjálfstjórn svæða getur verið mismikil hvort sem að þau eru hluti af sambandsríki eða hafa heimastjórn frá nýlenduríki eða öðru stærra ríki.

Mikilvægur áfangi í aukinni sjálfstjórn Íslands var þegar Alþingi fékk löggjafarvald í séríslenskum málum árið 1874; það er að segja svo framarlega sem að lög sem Alþingi samþykkti væru staðfest í ríkisráði Danmerkur. Sjálfstjórn Íslands jókst mikið árið 1904 þegar Ísland fékk heimastjórn. Hún þýddi að framkvæmdarvaldið varð innlent því ráðherrann sem fór með málefni Íslands varð að vera Íslendingur og búsettur í Reykjavík. Dómsvaldið á þessum tíma var líka að mestu leyti innlent. Ísland varð svo sjálfstætt ríki árið 1918 þegar Danir viðurkenndu fullveldi Íslands.

Mynd:

• Groenlandia, Dinamarca, banderas, nacional, nieve, invierno, temperatura fría, naturaleza, cielo, bandera | Pxfuel. (Sótt 10.03.2020).

...