Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.
Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar
um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að
svara öllum spurningum.
Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að
svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki
nægileg deili á sér.
Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.
Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!
Seiði atlantshafslaxins (Salmo salar) eru 2-4 ára þegar þau ganga í sjó. Í sjónum taka laxarnir út líkamsvöxt og þroskast en ganga síðan aftur upp í ár til að hrygna þegar þeir hafa náð kynþroska.
Laxinn heldur til í efstu lögum sjávar og veiðir þær tegundir sem þar er að finna. Aðallega eru það stærri tegundir dýrasvifs svo sem ljósáta og önnur krabbadýr, til dæmis marflær, og smáfiskar svo sem loðna, sandsíli og smásíld. En vissulega er það aðeins breytilegt á milli svæði og tímabila hvað laxinn étur helst, allt eftir því hvaða tegundir eru í boði hverju sinni á hverju svæði. Eins hefur stærð laxins áhrif á hvað hann étur en talið er að hámarksstærð bráðar sé í kringum 2-2,5% af heildarlengd laxins.
Ljósáta er meðal þess sem laxar éta helst.
Rannsóknir frá síðustu öld á hafsvæðum við Labrador við Kanada sýndu að meginuppistaða í fæðu laxa þar var síld, síli, lindýr af ýmsum tegundum, ljósáta og smokkfiskur. Rannsóknir frá 1970 sem gerðar voru á magainnihaldi 272 laxa sem veiddust á línu í Norðaustur-Atlantshafi sýndu að helsta fæða þeirra voru marflær og ljósáta. Sambærilegar rannsóknir við Færeyjar sýndu að laxinn leitaði mest í ljósátu, marflær, laxsíld og loðnu.
Rannsóknir sem norskir vistfræðingar framkvæmdu á níunda áratugnum á magainnihaldi laxa á grunnsævi við Þrændalög og hafsvæðinu undan Andense sýndi frábrugðna fæðusamsetningu. Við Þrændalög voru ljósáta og ýmsar tegundir marflóa meginuppistaðan í fæðunni en í dýpri sjó við Andenes var tegund sviflægs krabbadýrs sem nefnist á fræðimáli Benthosema glaciale og smokkfiskur af tegundinni Gonatus fabricii meginuppistaðan ásamt ýmsum tegundum af ljósátu.
Reknet voru talsvart notuð í sjávarútvegi undan ströndum Evrópu og Bretlandi hér áður fyrr og á níunda áratuginum gerðu breskir fiskifræðingar rannsókn á magainnihaldi laxa sem höfðu flækst í slík net undan ströndum Skotlands. Í maga þeirra var helst að finna sandsíli, síld, kolmunna, ljósátu, burstaorma og bristling.
Í rannsóknum sem gerðar voru um síðustu aldamót á fæðu ungra laxa í Norðaustur-Atlantshafi kom í ljós að tegundir eins og síli, síld, ljósáta og marflær voru mjög mikilvægar þótt einhver breytileiki væri á milli einstakra svæða sem skoðuð voru.
Heimildir og mynd:
Karl Gunnarsson, Gunnar Jónsson og Ólafur Karvel Pálsson (1998). Sjávarnytjar við Ísland. Reykjavík, Mál og menning.
Jón Már Halldórsson. „Hver er helsta fæða laxa í hafinu?“ Vísindavefurinn, 29. apríl 2020, sótt 29. mars 2025, https://visindavefur.is/svar.php?id=78459.
Jón Már Halldórsson. (2020, 29. apríl). Hver er helsta fæða laxa í hafinu? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=78459
Jón Már Halldórsson. „Hver er helsta fæða laxa í hafinu?“ Vísindavefurinn. 29. apr. 2020. Vefsíða. 29. mar. 2025. <https://visindavefur.is/svar.php?id=78459>.