Hvenær gátu íslenskar konur stofnað til bankaviðskipta?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvenær gátu íslenskar konur stofnað til bankaviðskipta?
Kristján 9. konungur Íslands undirritaði lög um fjármál hjóna nr. 3/1900 þann 12. janúar árið 1900 sem tóku gildi 1. júlí sama ár. Í 10. grein þeirra laga er ákvæði um að sömu reglur gildi um fjárforræði giftrar konu og ógiftrar. Skipa má eiginmann sem fjárhaldsmann eiginkonu sinnar, en þó aðeins í málefnum sem snerta ekki fjárhag hans sjálfs. Í 11. grein laganna er kveðið á um að eiginmaðurinn þurfi ekki samþykki eiginkonu til að ráðstafa sameign þeirra ef þær ráðstafanir rýra ekki eignina.

Samþykki eiginkonu þarf ef eign er afsalað og eins ef ráðstafa á eignum eða eignaskjölum (þar með töldum sparisjóðsbókum) sem bera nafn eiginkonunnar. Einnig er sett hámark um hversu miklar fjárhagslegar skuldbindingar eiginmaður getur undirgengist án samþykkis eiginkonu (hámarkið er 5% af eignum félagsbús árlega).

Í 1. tölublaði 1. árgangs tímaritsins Framsókn sem út kom 8. janúar 1895 er fjallað um frumvarp til laga um fjárráð giftra kvenna. Frumvarpið var lagt fram 1891 og 1895 af Skúla Thoroddsen. Í umfjöllun Framsóknar kemur fram að þá (1895) hafi giftar konur verið með öllu ómyndugar. Í því felst að þær gátu þá því aðeins ráðstafað eignum og eignaskjölum sem báru þeirra nafn fyrir atbeina og tilstilli fjárhaldsmanns síns (eiginmannsins).

Með hliðsjón af þeim heimildum sem hér eru tilgreindar má álykta að giftar konur hafi getað átt bankabók á eigin nafni fyrir 1900, en ekki getað ráðstafað þeirri eign án atbeina eiginmanns fyrr en 1. júní 1900. Eftir þann tíma þarf að tilgreina slíkar takmarkanir á ráðstöfunarrétti eiginkonu á séreign sinni í kaupmála (sbr. 20. gr. l.nr.3/1900).

Frekara lesefni:

• Framsókn, 1. árgangur 1895, 1. tölublað - Timarit.is. (Sótt 15.01.2019).
• Lög um fjármál hjóna nr. 3/1900. (Sótt 17.01.2019).

Mynd:

• Laxness in Translation: Paradise Reclaimed. (Sótt 01.09.2014). Fleiri myndir danskra landmælingamanna er að finna hér: Landmælingar og kortagerð á Íslandi | Ljósmyndir dana 1900-1910.

...