Hvers konar „brögð“ eru í orðinu trúarbrögð?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvers konar „brögð“ eru í orðinu trúarbrögð?
Upprunalega spurningin hljómaði svona:

Hvaðan kemur orðið „trúarbrögð“. Brögð hljómar eins og það séu einhver töfrabrögð eða galdrar. Af hverju varð þetta orð til á Íslandi. Orðið „trú“ hljómar virðulegra en þegar búið er að bæta við orðinu „brögð“.

Orðmyndirnar trúbrögð og trúarbrögð þekkjast þegar í fornu máli eins og sjá má í fornmálsorðabókinni sem unnið er að í Kaupmannahöfn (ONP). Sama er að segja um orðið bragð. Hvergi er að sjá í heimildum að átt sé við töfrabrögð eða galdra. Úr ONP er þetta dæmi fengið úr Orkneyinga sögu frá 14. öld:

her mun hvorgi þurfa at funda annan firir mannkosta saker edr trubragda

Úr annálum frá 17. öld í Ritmálsskrá Orðabókar Háskólans er þetta dæmi:

Vildi fólkið margt hvert ekki meðtaka þá umbreyting trúarbragðanna, sem upphófst af biskup Gissuri hér á landi.

Í síðara dæminu er verið að vísa til siðskiptanna, sem af sumum eru nefnd siðbót, það er þegar skipt var frá kaþólsku til Lúterstrúar.

Í Íslenskri orðabók (2002: 1611) er skýringin við trúarbrögð: ‘(stundum notað sem ft. af trú (4) trú á tiltekinn guð (tiltekna guði eða goðmögn), guðsdýrkun samkvæmt ákveðnu hugmyndakerfi.’

Ég fór yfir heimildir ONP og elstu heimildir Ritmálsskrárinnar og lít svo á, eftir þá yfirferð, að merkingin í -brögð í trúarbrögð sé ‘siður, viðhorf til trúar’.

Heimildir:

• Íslensk orðabók. 2002. Þriðja útgáfa, aukin og endurbætt. M–Ö. Ritstjóri Mörður Árnason. Edda, Reykjavík.
• (ONP) = Ordbog over det norrøne prosasprog – Københavns Universitet
• Ritmálsskrá Orðabókar Háskólans.

Mynd

• File:Master of the St. Bartholomew Altar - Crucifixion Altarpiece - WGA14623.jpg - Wikimedia Commons. (Sótt 9.11.2018).

...