Hvað hefur vísindamaðurinn Rósa Björk Barkardóttir rannsakað?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað hefur vísindamaðurinn Rósa Björk Barkardóttir rannsakað?
Rósa Björk er sameindalíffræðingur á Landspítala. Auk þess að stunda vísindarannsóknir leiðir hún einnig rannsóknateymi þjónusturannsókna sem sér um stökkbreytingagreiningu ákveðinna gena í erfðaefni æxlisvefja. Niðurstöður slíkra rannsókna geta haft áhrif á meðferðatengt val krabbameinssjúklinga, ásamt því að geta nýst sem vegvísir við undirgreiningu krabbameina.

Vísindarannsóknir Rósu Bjarkar og hennar samstarfsfólks hafa einkum beinst að því að leita að áhrifagenum krabbameins í fjölskyldum með háa tíðni meinsins og rannsaka áhrif stökkbreytts forms þeirra á myndun og þróun æxla. Hún og samstarfsfólk hennar á Landspítala tóku þátt í alþjóðlegu samstarfi í leit og einangrun BRCA-genanna á sínum tíma, en ákveðnar stökkbreytingar í BRCA-genunum auka verulega áhættu á krabbameini í brjóstum og eggjastokkum ásamt fleiri krabbameinsgerðum. Í dag sér hún og þessi sami rannsóknahópur á Landspítala um þjónustugreiningar á þekktum BRCA-stökkbreytingum í íslenska þýðinu. Niðurstöðurnar nýtast í erfðaráðgjöf á Landspítala og í vali á meðferð þeirra sem greinast með krabbamein og bera í sér stökkbreytt BRCA.

Rannsóknahópurinn tekur jafnframt þátt í alþjóðlegu samstarfi vísindahópa sem miðar að því að finna erfðaþætti sem geta dregið úr eða aukið krabbameinsáhættu þeirra einstaklinga sem bera í sér stökkbreytt BRCA gen. Fram að þessu hafa fundist tugir slíkra erfðaþátta og standa vonir til þess að í framtíðinni verði hægt að nýta þessa þekkingu til að auka nákvæmni í erfðaráðgjöf. Rósa Björk og samstarfsfólk hefur einnig rannsakað þátt BRCA-genanna og annarra líklegra krabbameinsgena í þróun æxlisvaxtar, tengsl við klíníska þætti, framþróun sjúkdóms og meðferð.

Rósa Björk hefur tekið þátt í fjölda annarra árangursríkra samstarfsverkefna sem miðuðu að því finna áhrifagen krabbameina. Þar má meðal annars nefna samstarf við Íslenska erfðagreiningu um leit að erfðaþáttum sem hafa áhrif á myndun krabbameins í blöðruhálskirtli en þær rannsóknir leiddu til staðsetningar hátt í tugs af slíkum áhrifaþáttum í erfðamenginu.

Rósa Björk hefur setið í Vísindaráði Landspítalans um árabil og verið formaður ráðsins síðan 2016. Hún hefur starfað í fagráðum Rannís og var til margra ára fulltrúi Íslands í European Cooperation in Science and Technology, ásamt því að taka þátt í nokkrum alþjóðlegum rannsóknaverkefnum styrktum af þeirri stofnun.

Rósa Björk fæddist í Súðavík í janúar 1958. Hún lauk stúdentsprófi frá Menntaskólanum á Ísafirði 1977, BS-prófi í líffræði frá Háskóla Íslands vorið 1981, fór í framhaldsnám til Árósarháskóla um haustið og lauk þar námi vorið 1986 með cand. scient. prófi í sameindalíffræði. Hún starfaði þar við sameindalíffræðilegar rannsóknir á ljóstillífun ungra byggplantna áður en hún flutti heim til Íslands og var ráðin til starfa á Landspítalanum árið 1987. Þar hefur hún unnið síðan og þá aðallega við vísindarannsóknir á krabbameini. Hún varð klínískur prófessor við Læknadeild árið 2005. Rósa Björk hefur hlotið fjölda innlendra og erlendra styrkja til vísindarannsókna og er meðhöfundur tæplega 130 vísindagreina og var heildarfjöldi tilvitnanna í þessar greinar tæplega 25 þúsund árið 2018. Hún var valin heiðursvísindamaður Landspítalans árið 2009.

Mynd:

• Úr safni RBB.
• Wikimedia Commons - Breast cancer cell. (Sótt 31.8.2018).

...