Hvað hefur vísindamaðurinn Valgerður Andrésdóttir rannsakað?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað hefur vísindamaðurinn Valgerður Andrésdóttir rannsakað?
Valgerður Andrésdóttir er sérfræðingur á Tilraunstöð Háskóla Íslands í meinafræði að Keldum. Rannsóknir Valgerðar beinast aðallega að lífsferli mæði-visnuveiru, sem sýkir sauðfé, og samskiptum hennar við hýsilinn.

Tilraunstöðin að Keldum var stofnuð árið 1948 til þess að rannsaka sjúkdóma sem bárust til landsins með innflutningi á sauðfé frá Þýskalandi. Meðal þessara sjúkdóma voru visna og mæði, sem litla athygli höfðu fengið annars staðar, en íslenska féð reyndist mjög næmt fyrir. Það tókst að einangra veiru úr sýktum kindum, sem sýnt var fram á að olli báðum þessum sjúkdómum. Seinna kom í ljós að þessi veira er af sömu ættkvísl og veiran sem veldur alnæmi, HIV.

HIV er nú mest rannsökuð af öllum veirum, en þó er langt frá því að öll kurl séu komin til grafar. Enn hefur hvorki tekist að finna bóluefni við veirunni né lækningu. Þeir sem sýkjast þurfa að taka lyf alla ævi til að halda veirunni í skefjum, en læknast aldrei. Enn er því þörf á rannsóknum á eðli þessara veira og getur mæði-visnuveiran verið gott líkan fyrir HIV.

Dæmi um það hvernig mæði-visnuveira hefur nýst til skilnings á HIV eru rannsóknir á byggingu innlimunarensímsins integrasa, en þetta ensím úr HIV er erfitt í greiningu vegna þess hve torleyst það er og illa virkt utan frumu. Samsvarandi ensím úr mæði-visnuveiru reyndist hins vegar mjög auðvelt í greiningu. Veiran notar þetta ensím til þess að innlima erfðaefni sitt í litninga hýsilfrumunnar sem hún hefur sýkt, og er það meginástæðan fyrir því að veiran veldur ævilangri sýkingu. Þessi innlimun er eitt af lyfjamörkum fyrir HIV.

Annað dæmi er rannsóknir á veiruvörnum í frumum líkamans. Komið hefur í ljós að frumur manna og dýra hafa komið sér upp margháttuðum vörnum gegn veirum, en veirurnar hafa fundið leiðir fram hjá þessum vörnum, hver í sínum hýsli. Rannsóknir á veiruvörnum gegn mæði-visnuveiru hafa leitt í ljós nýja gerð veiruvarna sem getur nýst í baráttunni við HIV.

Valgerður er fædd í Reykjavík árið 1949. Hún lauk B.S.-námi í líffræði frá Háskóla Íslands árið 1972 og doktorsprófi í sameindaerfðafræði frá Edinborgarháskóla árið 1981. Hún vann við Frumulíffræðideild Landspítala á árunum 1981-1985, en hefur verið sérfræðingur á Keldum frá 1985.

Mynd:

• Úr safni VA.

...