Hvaða rannsóknir hefur Helga Kress stundað?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvaða rannsóknir hefur Helga Kress stundað?
Helga Kress er prófessor emeritus í bókmenntafræði við hugvísindadeild Háskóla Íslands. Rannsóknasvið hennar er íslensk bókmenntasaga og íslensk bókmenntahefð að fornu og nýju frá kvenna- og kynjafræðilegu sjónarhorni. Hún er brautryðjandi í femínískum bókmenntarannsóknum hér á landi og einn af okkar mikilvirkustu og áhrifamestu bókmenntafræðingum.

Af rannsóknaefnum Helgu má nefna sögu íslenskra kvennabókmennta frá upphafi, með áherslu á fyrstu íslensku kvenrithöfundana, ósýnileika þeirra og viðtökur í karllægri bókmenntahefð, sjálfsævisöguleg skrif kvenna og sendibréf, kvenröddina og afbyggingu karlmennskunnar í verkum Jónasar Hallgrímssonar og Halldórs Laxness, og samband karnivals, kvenleika og karlmennsku í íslenskum miðaldabókmenntum, einkum Íslendingasögum og Eddukvæðum, þar sem hún meðal annars sýnir fram á paródísk einkenni þeirra og afbyggingu hefðbundinnar hetjuhugsjónar, með uppreisnargjörnum konum sem drifkraft frásagnar. Þá hefur hún fengist við ritstjórn og þýðingar sem og greiningu á rannsókna- og ritstuldi (plagíarisma).

Helstu útgefin rit Helgu, fyrir utan kafla í bókum og greinar í tímaritum, eru Máttugar meyjar. Íslensk fornbókmenntasaga (1993), Fyrir dyrum fóstru. Konur og kynferði í íslenskum fornbókmenntum (1996), Stúlka. Ljóð eftir íslenskar konur (1997), Speglanir. Konur í íslenskri bókmenntahefð og bókmenntasögu (2000) og Óþarfar unnustur og aðrar greinar um íslenskar bókmenntir (2009). Hún hefur hlotið fjölda viðurkenninga fyrir rannsóknir sínar og ritstörf. Á nýársdag 1998 var hún sæmd riddarakrossi hinnar íslensku fálkaorðu fyrir bókmenntarannsóknir, 24. október árið 2000 hlaut hún viðurkenningu Jafnréttisráðs sem brautryðjandi í jafnréttismálum, og 27. apríl 2007 var hún gerð heiðursfélagi í Félagi íslenskra fræða.

Auk kennslu og rannsókna hefur Helga gegnt ýmsum stjórnunar- og trúnaðarstörfum. Hún var í stjórn Félags íslenskra fræða 1971-1973, í úthlutunarnefnd Vísindasjóðs (síðar Vísindaráðs) á árunum 1981-1991, í Menntamálaráði Íslands og stjórn Menningarsjóðs 1987-1991. Hún var í fyrstu stjórn Rannsóknastofu í kvennafræðum við Háskóla Íslands 1990-1998 og fyrsti forstöðumaður stofunnar. Hún var forstöðumaður Bókmenntafræðistofnunar Háskóla Íslands 1992-1995, forseti International Association for Scandinavian Studies (IASS) 1992- 1994 og stjórnaði alþjóðlegri ráðstefnu sem samtökin stóðu að undir nafninu „Litteratur og kjønn i Norden” í Reykjavík í ágúst 1994. Hún hefur verið félagi í Vísindafélagi Íslendinga frá 1986, og var í stjórn þess 2005-2009.

Helga er fædd í Reykjavík 21. september árið 1939. Hún lauk stúdentsprófi frá Menntaskólanum í Reykjavík vorið 1959 og kandídatsprófi í íslensku með þýsku sem aukagrein frá Háskóla Íslands vorið 1969. Árið 1970 var hún skipuð lektor í íslensku fyrir erlenda stúdenta við heimspekideild Háskóla Íslands, fyrsta konan sem fékk skipun í lektorsstöðu við deildina. Á árunum 1973 til 1979 var hún sendikennari í íslensku við Háskólann í Bergen, Noregi. Heim komin var hún um skeið stundakennari í íslenskum bókmenntum og almennri bókmenntafræði við heimspekideild Háskóla Íslands. Hún var skipuð lektor í almennri bókmenntafræði 1981 og ári síðar dósent í sömu grein. Hún stundaði rannsóknir og kennslu við norrænudeild Kaliforníuháskóla í Berkeley frá ársbyrjun 1989 til hausts 1990. Árið 1991 var hún skipuð prófessor í almennri bókmenntafræði við heimspekideild Háskóla Íslands, með forsetabréfi, dagsettu 19. júní. Hún var forseti heimspekideildar Háskóla Íslands 1997-1999, fyrsta konan sem kjörin var til embættis deildarforseta við Háskóla Íslands frá stofnun hans 1911. Prófessor emeritus frá september 2009.

Mynd:

• © Stefán Helgi Valsson.

...