Hvað er ExoMars 2016?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað er ExoMars 2016?
ExoMars 2016 er fyrsti Marsleiðangurinn í ExoMars-geimáætlun ESA, Geimvísindastofnunar Evrópu. Leiðangurinn samanstendur af brautarfari sem kallast Trace Gas Orbiter og tilraunarlendingarfari sem nefnist Schiaparelli. Geimförunum var skotið á loft 14. mars 2016. Sjö mánuðum síðar, þann 19. október 2016, fer Trace Gas Orbiter á braut um Mars. Sama dag lendir Schiaparelli á Mars.

Meginmarkmið ExoMars 2016 er að leita að vísbendingum um metan og önnur snefilefni í lofthjúpi Mars sem gætu bent til líffræðilegra eða jarðfræðilegra ferla á reikistjörnunni í nútíð eða fortíð. Önnur markmið eru að sýna fram á getu Evrópu til að lenda geimfari á Mars og koma endurvarpsstöð (Trace Gas Orbiter) á braut um rauðu plánetuna. Geimförin eru þannig liður í undirbúningi fyrir frekari Marsferðir ESA.

ExoMars 2016 er annar leiðangur Evrópumanna til Mars og um leið önnur tilraun Evrópu til að lenda geimfari á þar. Í desember 2003 fór Mars Express-geimfar ESA á braut um Mars. Með í för var lítið lendingarfar, Beagle 2, sem lenti heilu og höldnu á Mars á jóladag 2003. Hins vegar náðist aldrei samband við Beagle 2 svo engin gögn fengust. Ekki var vitað um afdrif geimfarsins fyrr en það fannst á myndum Mars Reconnaissance Orbiter árið 2015.

Trace Gas Orbiter er kassalaga geimfar, 3,2 m x 2 m x 2 m að stærð. Sólarrafhlöður á tveimur þiljum sem samanlagt eru 17,5 metra á lengd enda á milli framleiða um 2000 W afl og knýja rafkerfi geimfarsins. Að auki eru tvær litínrafhlöður um borð sem hafa um það bil 5100 vattstundarýmd. Við geimskot vegur Trace Gas Orbiter í heild rúm 4 tonn. Þar af vega mælitækin 112 kg og Schiaparelli-lendingarfarið 600 kg.

Trace Gas Orbiter er ekki aðeins hugsað sem rannsóknarfar, heldur endurvarpsstöð fyrir aðra Marsleiðangra. Á geimfarinu er 2,2 metra breitt loftnet sem notað verður til að senda upplýsingar til og frá geimförum á yfirborði Mars í framtíðinni.

Eftir komuna til Mars í október 2016 verður braut Trace Gas Orbiter smám saman lagfærð. Rúmu ári síðar, í desember 2017, verður geimfarið komið á pólbraut um Mars í 400 km hæð. Þá hefjast rannsóknir formlega.

Schiaparelli er tilraunarfar sem ætlað er að sýna fram á getu Evrópumanna til að stýra lendingu stærri geimfara á Mars, það er jeppa árið 2020. Áður en það er gert þarf að prófa tækni og ferli sem notuð verða í komandi Marsleiðöngrum. Schiaparelli er skífulaga 1,65 metra breitt geimfar og vegur í heild 600 kg. Geimfarið gengur fyrir rafhlöðum og á að endast í um það bil viku.

Schiaparelli-tilraunarfarið er nefnt eftir ítalska stjörnufræðingnum Giovanni Schiaparelli (1835-1910) sem kortlagði yfirborð rauðu plánetunnar þegar hún var í heppilegri gagnstöðu árið 1877. Schiaparelli gerði athuganir í gegnum sjónauka og teiknaði net ráka sem hann taldi sig sjá á yfirborðinu. Hann gerði ráð fyrir að um náttúrulega árfarvegi væri að ræða og kallaði þá „canali“. Hugtakið var þýtt sem „áveituskurður“ og héldu margir að þeir væru skýrar vísbendingar um menningarsamfélag á Mars.

---

Þetta svar er stytt útgáfa af pistli um ExoMars 2016 sem er að finna á Stjörnufræðivefnum og birtur hér með góðfúslegu leyfi aðstandenda vefsins. Myndir eru fengnar úr sömu grein en eru upphaflega frá ESA (Geimvísindastofnun Evrópu)....