Hvort er betra að sitja við glugga eða gang í flugvél?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvort er betra að sitja við glugga eða gang í flugvél?
Það er mjög einstaklingsbundið hvar fólk óskar helst eftir að sitja í flugvélum og sjálfsagt hefur hver sínar ástæður fyrir því að velja einn stað frekar en annan. Það getur hins vegar skipt máli fyrir heilsuna hvar fólk situr þegar það fer í flug. Rannsóknir benda til að það sé verra fyrir heilsuna að sitja í gluggasæti en við gang. Þetta hefur þó ekkert með gluggann sjálfan að gera, geimgeislun eða hitastig sem kannski væri það fyrsta sem hægt væri að láta sér detta í hug.

Á löngu flugi geta myndast blóðtappar í djúpum bláæðum ganglima, fyrirbæri sem kallað hefur verið DVT (e. deep vein thrombosis). Lengi vel var talið að meiri hætta væri á þessu ef ferðast er á venjulegu farrými og fékk DVT því viðurnefnið "economy class syndrome". Slíkir blóðtappar eru ekki hættulausir enda geta þeir rekið til lungna og setið fastir í slagæðum þeirra (blóðtappi í lunga).

Ýmsir áhættuþættir fyrir blóðtappa í djúpri bláæð hafa verið skilgreindir. Sennilega er löng kyrrseta stærsti áhættuþátturinn. Þeir sem sitja í gluggasæti eru ólíklegri til að hreyfa sig í flugi en þeir sem sitja við gang eða í miðsæti. Fólk í gangsæti getur skroppið á salernið og staðið upp þegar því sýnist, án þess að ónáða nokkurn. Þeir sem aftur á móti sitja við gluggann eru til vandræða í hvert sinn sem þeir þurfa að standa á fætur. Þeir veigra sér því gjarnan við að hreyfa sig því það getur truflað sessunautana sem kannski eru sofandi eða í miðri máltíð.

Í nýlegum klíniskum leiðbeiningum um varnir gegn blóðsegum, frá American College of Chest Physicians (ACCP), kemur fram að það er áhættuþáttur fyrir blóðtappa að sitja í gluggasæti í flugi. DVT hefur ekkert að gera með hvort fólk er á fyrsta farrými eða hvað það hefur mikið pláss í sætinu. Leiðbeiningar þessar eru birtar í tímaritinu Chest og er hægt að skoðað þær hér.

Prófessor Gordon H Guyatt frá Hamilton, Ontario í Kanada sem fór fyrir hópnum sem samdi leiðbeiningarnar bendir á að hjá heilbrigðum einstaklingum sé hættan á DVT mjög lítil, jafnvel á löngu flugi, minni en 1/1.000. Leiðbeiningarnar beinast fyrst og fremst að þeim sem eru í áhættu, en það eru einstaklingar sem hafa fengið blóðtappa áður, hafa brenglun í storkukerfi eða eru hreyfihamlaðir fyrir. Aðrir sem eru í áhættuhóp eru eldri einstaklingar, ófrískar konur, konur sem taka estrógenhormón, til dæmis p-pilluna og einstaklingar sem nýlega hafa gengist undir skurðaðgerð.

Guyatt leggur áherslu á að ef fólk er í flugi sem er lengra en sex tímar sé ráðlegt að standa upp reglulega og hreyfa sig. Einnig getur verið gagnlegt að spenna kálfavöðvana þótt fólk sitji í sætinu sínu. Fyrir þá sem eru í áhættuhópi getur hjálpað að nota teygjusokka eða svokallaða flugsokka sem hægt er að fá víða. Ekki hefur verið sýnt fram á að aspirín eða magnýl komi í veg fyrir blóðtappamyndun í flugi.

Ef fólk er í löngu flugi ætti það að standa upp á 1-2 tíma fresti og ganga um og ekki hika við þetta, jafnvel þótt það sitji í gluggasæti og þurfi að vekja farþegana við hliðina á sér. Þeim kemur að vísu ekki til með að finnast viðkomandi ánægjulegur ferðafélagi en það gleymist. Það er ekki ráðlegt að taka svefntöflu og liggja í hnipri allt flugið.

Mynd:

• Austrian Airlines flight attendant and passenger.jpg - Wikimedia Commons. Myndin upprunalega frá Austrian Airlines. Birt undir Creative Commons Attribution-Share Alike 2.0 Generic leyfi. (Sótt 2. 6. 2015).

---

Þetta svar er fengið af vefnum Mataræði.is og birt með góðfúslegu leyfi. Textinn hefur aðeins verið lagaður að Vísindavefnum.

...