Er atómljóð og prósaljóð sama fyrirbærið eða er einhver munur þar á?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Er atómljóð og prósaljóð sama fyrirbærið eða er einhver munur þar á?
Upprunalega spurningin hljóðaði svona:

Hver, ef einhver, er helsti munurinn á atómljóðum annars vegar og prósaljóðum hins vegar?

Í stuttu máli er helsti munurinn sá að prósaljóð er alþjóðlegt hugtak en atómljóð séríslenskt.

Hugtakið prósaljóð er alþjóðlegt hugtak um skáldlegan texta sem ekki er á bundnu máli. Eins og fram kemur í svari við spurningunni Hvað er prósaljóð? eru fyrstu nútímaprósaljóðin frá miðri 19. öld en fyrirrennara þeirra er að finna bæði hjá forverum rómantísku stefnunnar og rómantískum skáldum.

Hugtakið atómljóð eða atómkveðskapur er hins vegar einskorðað við íslenskar bókmenntir. Það kemur fyrst fram í skáldsögu Halldórs Laxness, Atómstöðinni árið 1948 og vísar til ákveðins skeiðs í íslenskri bókmenntasögu. Eins og fram kemur í svari við spurningunni Hvað er átt við með hugtakinu atómskáld? er það aðallega notað um skáldskap eftir höfundana Stefán Hörð Grímsson (1919-2002), Hannes Sigfússon (1922-1997), Sigfús Daðason (1928-1996), Einar Braga (1921-2005) og Jón Óskar (1921-1998).

Íslenska hugtakið atómljóð vísar til módernísks skáldskapar og alþjóðlega hugtakið sem stendur því næst er óbundið ljóð (fr. vers libre, e. free verse). Óbundin ljóð og prósaljóð eru skyld hugtök en helsti munurinn er sá að óbundin ljóð hafa ljóðlínur ólíkt prósaljóðum. Rétt er þó að taka fram að sum atómljóð sem ekki hafa ljóðlínur mætti einnig flokka sem prósaljóð.

Frekara lesefni:

• Kendra Jean Willson (26.04.2018). Splitting the Atom, í Orð og tunga. (Sótt 18.09.2023).

Mynd:

• An atomic bomb is detonated underwater in the lagoon of Bikini Atoll, Harry S Truman National Historic Site, 1946. - PICRYL Public Domain Search. (Sótt 16.11.2022).

...