Hvort er rabarbari grænmeti eða ávöxtur?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvort er rabarbari grænmeti eða ávöxtur?
Rabarbari (Rheum rhabarbarum/Rheum x hybridum) er grænmeti frekar en ávöxtur þótt plantan sé aðallega notuð eins og ávöxtur. Í fræðimáli táknar orðið ávextir (e. fruit) það sem vex úr egglegi frævunnar á plöntunni en aðrir ætir hlutar hennar kallast grænmeti (e. vegetables) eins og fjallað er um í svari við spurningunni Hver er munurinn á ávöxtum og grænmeti? Að sama skapi eru ýmsar plöntur sem í daglegu tali kallast grænmeti í raun ávextir. Dæmi um þetta eru baunir, agúrkur, eggaldin, maís, paprika og tómatar.

Rabarbari var notaður í lækningaskyni í Kína fyrir þúsundum ára en hann var ekki ræktaður í Evrópu fyrr en seint á miðöldum. Í bókinni Matarást eftir Nönnu Rögnvaldsdóttur er að finna eftirfarandi um rabarbara:

Öldum saman var hann [rabarbari] eingöngu ræktaður vegna rótarinnar, sem notuð var í lækningaskyni og var um tíma m.a. álitin koma að gagni við kynsjúkdómum. Kínverjar fluttu þurrkaðar rætur til Evrópu fyrir meira en tvö þúsund árum og voru þær í háu verði. Snemma á sautjándu öld var þó ræktað fram afbrigði í Padúa á Ítalíu sem hentaði vel til átu og þaðan breiddist jurtin út. Það var þó varla fyrr en í byrjun nítjándu aldar sem almennt var farið að nota rabarbaraleggi að ráði til matar.

Hægt er að nota rabarbara á ýmsan hátt, hann hefur til dæmis verið borðaður nýr, soðinn í sultu, niðursoðinn, þurrkaður, hafður í saft og notaður í bakstur. Hann inniheldur mikið af C-vítamíni, járni og kalki, en oxalsýran í honum gerir það að verkum að líkaminn getur ekki tekið upp kalkið. Einn og sér er rabarbari hitaeiningalítill en á móti kemur að hann er oftast borðaður með miklum sykri til þess að draga úr súra bragðinu.

Fyrir þá sem hafa áhuga á að fræðast meira um rababara má benda á skemmtilega samantekt í Bændablaðinu undir heitinu Rabarbarinn rifjaður upp.

Heimildir og mynd:

• Haukur Már Helgason og Þorsteinn Vilhjálmsson. Vísindavefurinn: Hver er munurinn á ávöxtum og grænmeti?
• Nanna Rögnvaldardóttir. Matarást: alfræðibók um mat og matargerð. Reykjavík: Iðunn, 2002.
• Rhubarb - Wikipedia, the free encyclopedia.
• Rhubarb Botanical Information | The Rhubarb Compendium.
• Vilmundur Hansen. Rabarbarinn rifjaður upp. Bændablaðið.
• Mynd: Rhubarb Fest.

...