Af hverju nota breskir dómarar og lögmenn hárkollur í réttarsal?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Af hverju nota breskir dómarar og lögmenn hárkollur í réttarsal?
Margir hafa væntanlega kynnst dæmigerðum réttarhöldum í Bretlandi og Bandaríkjunum í gegnum kvikmyndir og sjónvarsþætti. Iðulega eru dómarar og lögmenn á þessum vettvangi með hárkollur við málflutning.

Hárkollurnar geta verið mismunandi. Dómarinn er oftast með síða hárkollu sem nær niður á axlir en lögmaðurinn ber styttri hárkollu sem tekin er saman í tagl í hnakkanum, líkt og þær sem sjást á myndinni hér fyrir neðan. Hárkollur hafa aðeins verið notaðar af dómurum og lögmönnum í Bretlandi og fyrrum nýlendum þess. Hins vegar klæðast dómarar og lögmenn í flestum ríkjum skikkjum, til að mynda á Íslandi. Það er þó ekki svo að hárkollurnar séu alltaf notaðar heldur hefur notkun þeirra farið mjög minnkandi með árunum.

Notkun hárkolla í dómsal í Bretlandi og í breskum nýlendum, til að mynda í Bandaríkjunum og Ástralíu, hófst seint á sautjándu öld, en um það leyti voru hárkollur almennt móðins hjá efnuðu og menntuðu fólki. Eftir að hárkollurnar fóru úr tísku héldu dómarar og lögmenn áfram að nota þær með þeim rökum að þeim fylgdi bæði hátíðlegt og hlutlaust yfirbragð. Hlutverk þeirra var því tvíþætt; að tolla í tískunni og að vera eins konar stöðutákn til þess aðskilja lögmenn og dómara frá almúganum sem átti erindi í dómsalinn.

Það hefur aldrei verið skylda að lögmenn og dómarar beri hárkollur í dómsal, heldur er um gamalgróna hefð að ræða. Enn þann dag í dag eru hárkollur notaðar í dómsölum. Ekki eru þó allir á eitt sáttir um hvort halda eigi notkun hárkollanna áfram. Mörgum finnst þær gamaldags og óþægilegar auk þess sem þær þykja bæði dýrar og eldast illa, en lögmaður kaupir venjulega eina hárkollu sem á að endast út starfsævina. Öðrum þykja þær sjálfsagður hluti af breskri menningu og réttarkerfi og vilja halda í það hlutleysi sem fylgja á notkun hárkollanna. Notkun þeirra hefur farið minnkandi og sums staðar, til dæmis á Nýja-Sjálandi, takmarkast notkun þeirra við hátíðleg tilefni líkt og þegar lögfræðingar fá málflutningsréttindi sín. Í Bretlandi hafa hárkollurnar aðeins verið notaðar í refsimálum frá árinu 2007.

Upprunalega voru hárkollurnar úr mannshári og púðraðar hvítar eða gráar og krullaðar. Frá árinu 1822 hefur hins vegar verið notast við hárkollur úr hvítu hrosshári sem þarfnast mun minna viðhalds og þarf hvorki að púðra né krulla.

Heimildir og mynd:

• History of wigs. (Skoðað 2. september 2014).
• BBC News | UK | The Lord Chancellor's new clothes. (Skoðað 2. september 2014).
• British Lawyers Build Case Against Wigs. Skoðað 2. september 2014.
• Wigs off as Britain ends courtroom tradition | Reuters. (Skoðað 8. september 2014).
• Scottish_Court_wigs_(2013).JPG (1920x2560). (Sótt 8. september 2014).

...