Hvaða dýr eru aðallega í útrýmingarhættu á Íslandi?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn = 2 4

Svar

Hvaða dýr eru aðallega í útrýmingarhættu á Íslandi?
Válistar eru skrár yfir lífverutegundir sem eiga undir högg að sækja eða eru taldar vera í útrýmingarhættu í tilteknu landi eða á tilteknu svæði. Á slíkum válistum er verndarstaða tegundanna skráð í nokkra mismunandi hættuflokka eftir því hve alvarleg ógnin er sem tegundin stendur frammi fyrir. Hættuflokkarnir geta verið allt frá því að tegundin sé í „bráðri útrýmingarhættu“ (e. critically endangered) til þess að vera í „nokkurri hættu“ (e. vulnerable). Auk þess eru þrír flokkar fyrir útdauðar tegundir, það er „útdauð“ (e. extinct), „útdauð í náttúrunni“ (e. extinct in the wild) og „útdauð á svæði“ (e. regionally extinct).

Rostungur (Odobenus rosmarus) metin sem tegund útdauð á Íslandi (ER) vegna áreiðanlegra gagna um að íslenskur stofn hafi verið hér við landnám en dáið út eftir 1330.

Árið 2018 gaf Náttúrufræðistofnun Íslands út válista yfir þær spendýrategundir sem finnast hér á landi eða innan efnahagslögsögunnar. Lagt var mat á 20 tegundir og eru sjávarspendýr þar í miklum meirihluta, enda ekki margar tegundir villtra landspendýra á Íslandi. Af þessum tegundum eru sex á válista, það eru rostungur (Odobenus rosmarus) og sandlægja (Eschrichtius robustus) sem eru útdauðar tegundir á Íslandi (RE), sléttbakur (Eubalaena glacialis) sem telst vera í bráðri hættu (CR), landselur (Phoca vitulina) sem er í hættu (EN) og steypireyður (Balaenoptera musculus) og útselur (Halichoerus grypus) en þær tegundir teljast í nokkurri hættu (VU). Nánari gögn vantar um tvær tegundir en 12 tegundir teljast ekki í hættu.

Sama ár kom einnig út endurskoðaður válisti fugla en eldri listi var frá árinu 2000. Lagt var mat á 91 tegund og er 41 þeirra á válista. Af þeim er ein tegund útdauð í heiminum (EX), þrjár tegundir sem verpa ekki lengur á Íslandi og flokkast því sem útdauðar hér þótt þær lifi góðu lífi annars staðar (ER), þrjár tegundir í bráðri hættu (CR), 11 tegundir í hættu (EN)og 23 tegundir í nokkurri hættu (VU). Í svari við spurningunni Hvað eru margar fuglategundir í útrýmingarhættu hér á landi? má sjá hvaða tegundir þetta eru.

Náttúrufræðistofnun hefur ekki gefið út válista fyrir skordýr eða aðra hryggleysingja. Ekki hefur heldur verið gefinn út válisti yfir ferskvatnsfiska enda teljast þær tegundir fiska sem lifa hér vart í mikilli útrýmingarhættu. Þó mætti kannski setja álinn í þennan hóp þar sem hann er orðinn mun sjaldséðari nú en fyrir nokkrum áratugum.

Hins vegar hefur verið gefinn út válisti æðplantna á Íslandi og eru 56 tegundir á þeim lista. Nánari upplýsingar um þær má finna á vef Náttúrufræðistofnunar: Válisti æðplantna.

Heimildir og mynd:

• Náttúrufræðistofnun. Válisti spendýra.
• Náttúrufræðistofnun. Válisti fugla.
• Náttúrufræðistofnun. Válisti æðplantna.
• Walruses at Torellneset 3166.1. Flickr. Höfundur myndar Amanda Graham. Birt undir leyfinu CC BY-NC-ND 2.0. (Sótt 7.8.2024).

...