Hver er ástæðan fyrir þessum björtu sumarnóttum hér á Íslandi?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hver er ástæðan fyrir þessum björtu sumarnóttum hér á Íslandi?
Snúningsmöndull jarðar er ekki hornréttur á brautarsléttu hennar heldur hallar hann um 23,5° frá lóðréttu. Þessi möndulhalli jarðar er það sem veldur árstíðaskiptum. Ef möndullinn hallaði ekki væru engar breytingar á hitastigi og birtu milli árstíða og sólin væri alltaf á lofti hálfan sólarhringinn alls staðar í heiminum en ef möndullinn hallaði meira væru breytingar milli árstíða öfgafyllri.

Þegar norðurhvel jarðar hallar í átt að sólu er sumar hjá þeim sem þar búa en því er öfugt farið með suðurhvel jarðar þar sem það hallar þá frá sólu. Þegar jörðin snýst um möndul sinn er þá bjart í meira en hálfan sólarhring á norðurhveli en minna en hálfan sólarhring á suðurhveli. Því norðar sem farið er, þeim mun lengur varir dagsbirtan. Í kringum sumarsólstöður, þann 21. júní, er bjart allan sólarhringinn norðan við norðurheimskautsbaug en dimmt allan sólarhringinn sunnan við suðurheimskautsbaug.

Myndin sýnir afstöðu jarðar og sólar á mismunandi tímum ársins. Smellið á myndina til að sjá stærri útgáfu af henni.

Ísland er staðsett fremur norðarlega á hnettinum eða á milli 63°23,6´ N og 66°32,3´ N, rétt fyrir sunnan norðurheimskautsbaug sem er á 66°32,9´. Þess vegna eru íslenskar sumarnætur eins bjartar og raun ber vitni en í kringum sumarsólstöður er nánast bjart allan sólarhringinn. Það útskýrir líka hvers vegna svona dimmt er á veturna á Íslandi en í kringum vetrarsólstöður, þann 21. desember, er sólin aðeins á lofti örfáar klukkustundir á sólarhring.

Heimildir og frekari fróðleikur:

• Stjörnufræðivefurinn - árstíðir.
• Stjörnufræðivefurinn - jörðin.
• Hvar á jörðinni er hægt að sjá miðnætursól? eftir Birgi Urbancic Ásgeirsson og Þorstein Vilhjálmsson.
• Á hvaða breiddargráðu er Ísland? eftir ÞV.
• Af hverju kemur vetur? eftir Þorstein Vilhjálmsson.

Mynd:

• Stjörnufræðivefurinn - árstíðaskipti. W.H. Freeman og Stjörnufræðivefurinn.

...