Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.
Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar
um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að
svara öllum spurningum.
Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að
svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki
nægileg deili á sér.
Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.
Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!
Eins og með margt annað ákvarðast holdafar fólks af umhverfisþáttum og erfðum. Í grunninn er tvennt sem ræður því hversu feitur einstaklingur er. Annars vegar fer það eftir fjölda fitufrumna og hins vegar eftir stærð þeirra. Líkaminn er þannig úr garði gerður að hann leitast við að halda þyngdinni stöðugri. Ef við borðum of mikið reynir líkaminn að hindra fitusöfnun en ef við aftur á móti borðum of lítið reynir hann að halda í það sem er til staðar.
Þrátt fyrir þetta er holdafar fólks mismunandi. Fæstir fitna af því að borða óhollan mat einn dag í viku en ef við borðum of margar hitaeiningar yfir lengri tíma nær líkaminn ekki að nýta þær allar. Hann þarf þess vegna að geyma þær hitaeiningar sem verða umfram. Við það safnast fita í fitufrumurnar, þær stækka og viðkomandi fitnar. Oft heyrist að hægt sé að fækka fitufrumum með því að grenna sig en sú er ekki raunin. Þegar líkaminn vex getur fitufrumunum fjölgað en þegar hann hættir að vaxa, yfirleitt þegar unglingsárunum lýkur, helst fjöldi fitufrumna óbreyttur. Við getum þannig einungis minnkað þær fitufrumur sem eru til staðar en ekki fækkað þeim. Fólk sem var of feitt í æsku á þannig oftar en ekki í meiri erfiðleikum með að halda kílóunum í skefjum en þeir sem verða fyrst feitir á fullorðinsárum.
Hér má sjá aukna fitusöfnun.
Flest bendir til þess að offita sé sjúkdómur. Þannig hafa rannsóknir á músum sýnt fram á erfðagalla sem valda offitu. Einn af þeim kemur í veg fyrir eðlilega myndun prótínsins leptíns en sýnt hefur verið fram á að prótínið miðli þeim boðum um að við séum orðin södd. Enn á þó margt eftir að koma í ljós varðandi tengsl offitu og erfða.
En í grunninn er það svo að fólk verður feitt ef það innbyrðir fleiri hitaeiningar en það brennir en líkaminn þarf ákveðinn fjölda hitaeininga til að starfa eðlilega. Stundi menn einhvers konar hreyfingu er fleiri hitaeiningum brennt.
Frekara lesefni og heimildir á Vísindavefnum:
Þetta svar er í flokknum "bekkirnir spyrja" þar sem starfsfólk vefsins svarar spurningum frá grunnskólabekk í kennslustund, samkvæmt samningi. Lögð er áhersla á skjót svör, stutt og aðgengileg. Oft er byggt á öðrum svörum sem kunna að nýtast almennum lesendum betur.
Sólin
Rís 10:17 • sest 16:10
Tunglið
Rís 21:40 • Sest 15:54
Flóð
Árdegis: 10:12 • Síðdegis: 22:46
Fjara
Árdegis: 03:46 • Síðdegis: 16:36
